Skinfaxi - 01.12.1995, Qupperneq 14

14
UMFÍ
SJÓRINN HEFUR SÍN TAKMÖRK
Gamalt máltœki segir, lengi tekur sjórinn viö. Sú hefur
veriö trú manna lengst af allt fram á þessa öld. Nú er
aö veröa hér breyting á. Æ fleiri gera sér nú grein fyr-
ir því aö sjórinn hefur sín takmörk og meö hans hjálp
getum viö einungis skilaö hluta af úrganginum aftur
inn í lífkeöjuna og einungis þeim hluta hans sem er af
lífrœnum toga.
Þrátt fyrir að sífellt fleiri geri sér grein
fyrir hættunni sem mannkyninu og
raunar lífinu á þessari jörð stafar af
aukinni mengun fjölgar fréttum af
deyjandi hafi, vötnum og landi. Mest-
ur hluti efnanna sem menga kemur
frá efnaiðnaðinum í landi en einhver
hluti þeirra frá skipum með austri og
sorpi. Ekki verður reynt hér að skil-
greina hvað kemur hvaðan, né gerð
tilraun til þess að finna sökudólg.
Meginmálið er að við séum öll með-
vituð um hættuna sem af mengun-
inni stafar og séum tilbúin til að
leggja nokkuð af mörkum til þess að
hefta útbreiðslu hennar.
Margir munu við þessar vangaveltur
hugsa sem svo: Hvað get ég lagt af
mörkum í þessu efni? Ég rek ekki
verksmiðju sem mengar, eða stend
fyrir annarskonar mengandi starfsemi.
Ég er bara ósköp venjuleg manneskja
sem hef ekki önnur forráð en yfir mér
og þeim sem standa mér næst.
En er það ef til vill ekki einmitt
hinn svokallaði venjulegi maður,
hinn almenni neytandi, sem hefur
hér mest að segja? Eru hans áhrif og
ábyrgð ekki býsna mikil þegar öllu er
á botninn hvolft?
Þab er einmitt hinn svokallabi
hefbbundni einstaklingur, sem
markar umgengnina vib náttúru
landsins.
Virðing hans fyrir umhverfinu birtist
t.d. í því hvernig hann skilur við
tjaldstæðið að lokinni útilegu. Skilur
hann sorpið eftir á víð og dreif þegar
hann heldur til síns heima, eða kem-
ur hann því á réttan stað? Ber hann ef
til vill svo mikla virðingu fyrir um-
hverfinu að hann leggur á sig krók til
þess að safna saman rusli sem aðrir
hafa skilið eftir á víð og dreif? Brýnir
hann fyrir börnum sínum og næstu
samferðarnönnum að ganga með virð-
ingu um landið okkar og náttúru
þess?
Við íslendingar lifum á náttúrugæð-
um þessa lands, bæði á láði og legi.
Ólíkt mjög mörgum öðrum þjóðum
byggjum við afkomuna nánast ein-
göngu á lífríkinu og stöðugri endur-
nýjun þess. Vib getum ekki sótt
brauðið til olíulinda, náma eða ann-
arra einnota aublinda.
Vib verbum ab sækja braubib beint
í lífkebjuna í gjöful fiskimib um-
hverfis landib okkar og grænu
grösin sem sem vaxa í ósnortinni,
ómengabri náttúru þess.
I einu af skáldverkum Halldórs Lax-
ness, Kristnihaldi undir Jökli, er haft
eftir aðalpersónu sögunnar, séra Jóni
Prímus, þegar honum voru veittar
ákúrur fyrir það eitt að hafa dregib og
jafnvel gleymt að jarðsetja látna þar í
sveit, þau orð „að
það sé ef til vill
ekki verst fyrir þá
látnu heldur sýnu
verra fyrir hina sem
eftir lifa".
Hliðstæð orb má
hafa um lífríkið
okkar, bæði til
lands og sjávar. Ef
við spillum því og
göngum um það af
tillitsleysi kemur
það kannski ekki
svo -mjög niður á
okkur sem nú erum
á miðjum aldri
heldur á þeim sem
í sporin feta, næstu
ábúendum. Okkur
ber því að ganga
með virðingu og
nærgætni um lífríki
bæði lands og sjáv-
ar minnug þess að
við erum aðeins ör-
skots leiguliðar,
eignin er kyn-
slóðanna.
Helgi Laxdal
formaður
Vélstjórafélags
íslands
r
>
)