Skinfaxi - 01.12.1995, Page 24

Umgengni viö hafib:
Astand og horfur
Oröatiltœkiö „iengi tekur sjórinn viö" er vel þekkt og
menn viröast hafa fylgt því hugsunarlaust þar til nú á
síöustu misserum. Hafiö er foröabúr okkar íslendinga
og því er mikilvœgt aö umgengni um þaö sé góö. Fyrir
nokkrum árum var farin áróöursherferö á vegum LÍÚ
til aö bœta umgengni sjómanna umhverfis landiö. Sú
herferö skilaöi nokkuö góöum árangri í fyrstu, en nú
viröist allt vera aö sœkja í sama horf, ef dœma má af
þeirri úttekt sem gerö var í Bitrufiröi nú í sumar.
Hvaö er til rá&a?
Árangursríkastar til langframa eru fyr-
irbyggjandi aðgerðir. Til að þær hafi
varanleg áhrif þarf að koma því við-
horfi inn hjá almenningi, að rusl og
úrgang á að meðhöndla og farga eftir
því hvers eðlis hann er. Það vekur
mikla vanþóknun ef 50 lítrum af not-
aðri olíu er hellt niður, en ef um er að
ræða 50 lítra af venjulegu skolvatni
gegnir allt öðru máli, þó er í báðum
tilfellum um úrgang að ræða. Því
þurfa allir að líta á það sem sjálfsagð-
an hlut að meðhöndla úrgang eftir
eöli hans.
Frá Bitrufirbi sumariö 1995.
Hvernig er hægt aö standa ab
verki?
Hlutverk yfirvalda er m.a. að setja lög
og reglur. Ekki er nóg að almenningi
finnist lög og reglur réttmæt, líka
verður að refsa þeim sem gerast brot-
legir við lögin og koma í veg fyrir það
að sóðarnir hagnist á kostnað þeirra
sem ganga vel um.
Lög og reglur sem enginn veit um
eru ekki mikils virði. Því verður að
kynna þau fyrir þeim aöilum er þau
varða. Til að einfalda kynninguna
hefur reynst vel aö nota myndrænt
efni eins og veggspjöld og límmiða.
Sem dæmi má taka reglugerð sem gef-
in var út af umhverfisráðuneytinu
1994 um varnir gegn sorpmengun frá
skipum. Til að kynna sjómönnum og
öðrum þeim sem starfa um borð í bát-
um og skipum lét mengunardeild Sigl-
ingamálastofnunar ríkisins (Nú Meng-
unarvarnir sjávar, Hollustuvernd ríkis-
ins.) (Sr) útbúa límmiða (sjá mynd). Á
þeim eru aðalatriði reglugeröarinnar
dregin fram á einfaldan og skýran
hátt, þ.e. hverju má farga í sjóinn og
hvar og hverju ekki. Til að tryggja
sem besta dreifingu á límmiðunum
var eftirlitsdeild Sr faliö að koma þeim
um borö í öll skip og báta. Gárung-
arnir sögðu að nú væri verið að segja
sjómönnum að löglegt væri að kasta
úrgangi í sjóinn, en hvað ætli þeir
hinir sömu hefðu sagt, ef ekkert heföi
verið aðhafst í sambandi við kynn-
ingu á reglugerðinni af hálfu hins op-
inbera?
Eitt af stóru vandamálunum er að
sanna hvaöan úrgangurinn kemur. í
sumum tilfellum er það augljóst, en í