Skinfaxi - 01.12.1995, Qupperneq 31

UMFÍ

31
hjá okkur íslendingum. Pappírspokar
eru gott dæmi um nýtingu á endur-
unnum pappír.
Endurvinnsla pappírs
Eins og allir vita vaxa tré tiltölulega
hægt og því er sú eftirspurn eftir
pappír til endurvinnslu sem kom meö
þeirri veröhækkunarsprengju sem
undanfariö hefur gengiö yfir á papp-
írsmarkaöinum af hinu góöa. Þaö eru
þó fleiri en ein hliö á málinu.
Frumunninn pappír er í öllum til-
fellum vistvænni en endurunninn.
Þaö tekur endurunninn pappír fjórum
sinnum lengri tíma að brotna niöur í
náttúrunni en frumunninn.
Endurvinnslunni fylgir meiri notk-
un kemískra efna. Klór er notaö til aö
gera endurunninn pappír hvítan, sem
ekki þarf viö frumvinnslu pappírs
vegna nýrra framleiösluaöferða. Þess
má geta að minna magn af klór er
notað viö pappírsframleiöslu en til
íblöndunar drykkjarvatns í Evrópu.
Til aö ná prentsvertu af prentpapp-
írnum þarf aö nota kemísk efni og
þegar pappír er bleyttur upp brotna
þær trefjar enn meir sem binda eiga
pappírinn saman og því þarf meira af
lími og öörum kemískum efnum til
pappírsgerðarinnar. Pappír sem kemur
úr heimilissorpi er yfirleitt notaöur til
umbúðagerðar og í annan brúnan
pappír.
Aftur á móti er sá pappír sem kem-
ur frá prentsmiðjum (hreinn afskurö-
ur) og sá pappír sem til fellur hjá
pappírsverksmiöjunum vel nothæfur
til íblöndunar viö gerö nýs pappírs. í
nokkrum prentsmiöjum hér á landi,
t.d. í Prentsmiðjunni Odda, flokka
menn pappírsúrgang eftir hreinleika
og koma í endurvinnslu, þó aö á
ýmsu hafi gengið viö að losna viö
pappírinn fram aö þessu.
Notum því meira af frumunnum
pappír, hann er umhverfisvænni.
Eybing pappírs
Ekki er hægt að endurvinna pappír
nema einu sinni og því þarf aö skoöa
hvernig honum verður best eytt. Urö-
un er mjög slæmur kostur því pappír
eyöist ekki ef hann er grafinn í jörö
og ekkert súrefni kemst að honum.
Fyrir 3-4 árum var sýndur í sjónvarpi
þáttur um sorp og í þeim þætti var
eitt sláandi atriöi þegar sorp frá um
1950 var grafið upp með stórum
kjarnabor og þar komu upp dagblöð
sem mjög auövelt var aö fletta og lesa.
Umhverfissinnar í löndunum hér í
kringum okkur, t.d. Danmörku, Sví-
þjóö og Finnlandi, hafa bent á að góð
lausn sé aö mauka pappírinn aftur,
pressa hann í köggla sem síðan eru
brenndir, t.d. til upphitunar híbýla
manna í örnum og „kabyssum". Þetta
myndi leysa brúnkolin af hólmi, sem
ekki er mikiö eftir af í jöröu. í Þýska-
landi er t.d. taliö að ekki séu til kol í
jöröu nema til ca 50-60 ára meö sömu
notkun.
Tilraunir hafa verið gerðar hér til að
bleyta upp pappír og nota til aö hefta
jaröfok og kunna aðrir aö skýra betur
frá hvernig sú tilraun gengur.
Ýmsir fleiri möguleikar eru fyrir
hendi, sem of langt mál yröi aö telja
upp hér.
Lokaorb
Sú kynslóö sem núna byggir jöröina
má ekki vera eigingjörn og lifa fyrir
líöandi stund. Við eigum að skila um-
hverfinu í betra ástandi en viö tókum
viö því. Á undanförnum árum hefur
lítiö veriö hugað aö því að ganga vel
um. Notkun efna sem ekki ganga aft-
ur til náttúrunnar er í alltof stóru
hlutverki í okkar lífi og mál aö linni.
Pappír er eitt af þeim efnum sem
við getum nýtt okkur mikiö betur og
meö réttri framleiðslu og notkun get-
ur pappír geymt söguna til afkom-
enda okkar ekkert síður en tölvudiskar
og önnur efni sem unnin eru úr olíu
sem er ekki ótæmandi auðlind. Það
eru aftur á móti trén, ef rétt er á mál-
um haldið.
Ólafur Steingrímssoti
markaðsstjóri
Prentsmiðjunni Odda hf.
ALLT Á HREINU
í FJÓSINU!
Hjá Frigg er áherstan lögð á
vandaða og umhverfisvæna vöru.
Þess vegna eru hreinsiefnin frá
Frigg þróuð í samvinnu við ís-
lenska bændur syo árangurinn
verði sem bestur fyrir íslenska
mjólkuriðnaðinn.
Hafðu a\\t á hreinu,
notaðu Frigg!
YDDA F45.25/SÍA