Skinfaxi - 01.12.1995, Qupperneq 58

58
UMFI
Tilfærsla ábyrgöar á úrgangi -
frá sveitarfélögum til framleiöenda
- segir Ögmundur Einarsson forstjóri Sorpu
„ Ég hef um árabil veriö þátttakandi aö meira eöa
minna leyti í samstarfi sveitarfélaga sem haföi þaö
hlutverk aö finna lausn á sorpeyöingarvandanum á
höfuöborgarsvœöinu. Niöurstaöa þessa samstarfs
leiddi til stofnunar Sorpu."
Sorpa var stofnuð í febrúar 1988.
Margir kostir voru skoðaðir, en það
var kostnaðurinn sem réð mestu um
þá leið sem var valin. „Uröun sorps
varð fyrir valinu en markmiðið er að
urða sem minnst og nýta það sem er
nýtanlegt. Strax þegar Sorpa hóf starf-
semi í maí 1991 var ráðist í að nýta
timbur sem Jámblendiverksmiðjan á
Grundartanga getur nýtt sem kolefnis-
gjafa. í dag falla 8.000-9.000 tonn af
timbri til á ári u.þ.b. 30-40 tonn á
dag."
Móttaka pappírs hefur mikið verið til
umfjöllunar undanfarið en pappírs-
móttaka var sett upp 1991 við gáma-
stöðvarnar sem eru á höfuðborgar-
svæðinu. í sumar hefur verið gert sér-
stakt átak þar sem um 70
móttökugámum hefur verið dreift um
höfuðborgarsvæðið. „Vonast er eftir
góðri þátttöku almenhings til að
stuðla að endurnýtingu pappírs, nú
fæst gott verð fyrir pappírinn en hann
er seldur til Svíþjóðar," segir Ög-
mundur. „Söfnun pappírs er skipulögð
þannig að einstök sveitarfélög á höf-
uðborgarsvæðinu sjá um söfnun en
Sorpa er móttökuaðilinn. Framtíðar-
markmið er aö ná fram nákvæmari
flokkun, þ.e. í dagblaðapappír, gæða-
pappír og bylgjupappa, því það fæst
mismunandi verð fyrir mismunandi
tegundir pappírs."
Úrvinnsla úr gar&aúrgangi
Boðið var upp á móttöku garðaúr-
gangs á gámastöðvunum á síðasta ári
og söfnuðust um 4.000 tonn sem
unnin, var úr jarðvegsbætir, sem fékk
nafnið molta. Sveitarfélögin dreifðu
fyrstu ársframleiðslunni af moltu
ókeypis til reynslu nú í vor. Stofnað
var til sérstaks samstarfs við garð-
yrkju- og skógræktarfélög til að prófa
jarévegsbætinn og um leið beðið um
viðbrögð við hvernig moltan reyndist.
Ögmundur telur að þessi nýbreytni
hafi tekist vel. „Á komandi árum
heldur þetta þróunarstarf áfram og er
markmiðið að koma jarðvegsbætinum
á innlendan markað."
Treg&a hjá atvinnulífinu
Það var ekki fyrr en árið 1990 sem
reglugerð um meðferð og eyðingu
spilliefna var gefin út og sama ár
hófst móttaka á slíkum efnum hjá
Sorpu. „Það er ljóst að spilliefni berast
frá heimilum á gámastöðvarnar. En
hjá atvinnulífinu er ákveðin tregða
þar sem lítrinn kostar allt frá 20 kr.
upp í 300 kr. í móttöku. Þessi kostn-
aður veldur tregðu til að skila inn
spilliefnum. Þess vegna er mikilvægt
að taka tillit til eyðingarkostnaðarins
frá upphafi framleiðsluferlis vöru t.d.
með eyðingargjaldi. Það þarf að ganga
út frá þeirri forsendu að sá greiðir sem
veldur."
Framtíöarsýn
Þegar Ögmundur er spurður að því
hver hans framtíðarsýn sé í sorpmál-
um segist hann líta til nágrannalanda
okkar þar sem nú eigi sér stað innleið-
ing á breyttri ábyrgð til eyðingar úr-
gangs, þ.e. frá sveitarfélögum til fram-
leiðenda. „Förgun úrgangs er alfarið á
ábyrgð sveitarfélaga hér á íslaridi en í
nágrannalöndunum eru í ríkara mæli
gerðar kröfur til framleiðenda um að
taka á móti umbúðum og efnum til
endurvinnslu sem þeir framleiða."
Ögmundur segir að ábyrgðin liggi hjá
framleiðendum og því eðlilegt að færa
eyðingargjaldið yfir til þeirra. „Það er
erfitt að segja við neytendurna að
minnka sorpið því umbúðirnar eru til
staðar þegar við kaupum vöruna. Rétt-
ara er að ráðast að rótum vandans
þaðan sem umbúðirnar koma og
reyna að stemma stigu við umbúða-
magni. Þróunin hefur verið í þessa átt
í Evrópu og hefur það leitt til hrað-
skreiðrar þróunar á eyðingarferlinu og
endurvinnslutækni."
b
f