Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1945, Síða 12

meiri hraða en áður; rannsóknunum mundi skila
hraðar áfram og árangur þeirra verða snemm-
teknari. Einnig mundi reynsla sjómannsins geta
ýmist staðfest eða tortryggt niðurstöður, sem
hann reyndi að hagnýta, og mundi það verða til
þess að gefa fiskifræðingnum vísbendingu um,
hvort hann væri á réttri leið.
Þá er eftir að taka til athugunar, hvern
ramma skyldi smíða þessari kennslu. Hér yrði
að gæta hófs á báða bóga, leggja ekki tilfinnan-
legar byrðar á kennara eða nemanda í viðbót
við það, sem fyrir er, en leggja þó þá rækt við,
að kennslan yrði ekki kák eitt, aðeins til mála-
mynda. Markið, sem stefna bæri að, er ljóst;
þangað yrði að halda krókalaust, en stilla þann-
ig til, að ferðin sæktist sem greiðast. Iiér verður
ekki hægt að gera allsherjar grein fyrir ýmsum
smærri atriðum, en ég teldi, að kennslan og
kennslubókin ættu að vera eitthvað á þessa
leið:
A, Almennt efni.
a. Heimshöfin. Aðal-úthafsstraumar og á-
hrif þeirra. Hiti og selta hafanna. (Forð-
ast skyldi upptalningar og aukaatriði.
b. Lífið í sjónum. Gróðurinn við strendurnar
og þörungasvifið í yfirborðinu. Botndýra-
lífið. Samfélög botndýranna. Dýrasvifið.
Strandsvif og úthafssvif. Vetrar- og sum-
arsvif. Svif í köldum og heitum höfum.
Helztu nytjategundir fiska, sela og hvala.
önnur nytjadýr hafsins.
c. Aðalfiskimið heimsins. Helztu fiskveiða-
þjóðirnar. Ársafli heimsins. Markaðir.
8. Sérhæft efni.
a. Hafið kringum ísland. Straumar, dýpi,
hiti, selta, helztu fiskimið og náttúrufræði-
leg þýðing þeirra.
b. Dýralífið í sjónum við ísland. Heiti og
kaldi sjórinn. Svifið. Botndýrin. Nytja-
fiskarnir. Aðrar nytjar hafsins við ísland.
c. Saga fiskveiðanna við fsland. Framfarir
íslendinga. Samkeppnin við aðrar þjóðir.
d. Mikilsverðar niðurstöður fiskirannsókna.
Hagnýting þeirra. Meðferð hjálpartækja.
Leiðbeining um skýrslugerð. Um söfnun
efniviðar til vísindalegra rannsókna.
e. Auðæfi fslands í hafinu og nýting þeirra.
Hámarks afnot.
Hér hefi ég þá talið upp í belg og biðu þau
viðfangsefni, sem hugsanlegt væri að taka til
meðferðar. Þau ættu að geta komizt fyrir í 8-10
arka bók, og yrði henni fylgt allnákvæmlega
við kennsluna, en sem minnstu bætt við. Æski-
legt væri, að sjómenn förguðu ekki bókum sín-
12
Otrúlegt en satt
Eg las nýlega í blaði um viðtal við skólastjóra
stýrimannaskólans, þar sem hann lætur þess
getið, að að öllu forfallalausu muni nokkur hluti
hins nýja sjómannaskóla verða tilbúinn næsta
haust, og að vélskólinn og stýrimannaskólinn
muni þá hefja þar starf sitt. Þetta eru góðar
fréttir. Gamall draumur íslenzkra sjómanna er
að byrja að rætast, draumurinn um það, að eiga
í höfuðstaðnum veglegt og vaxandi mennta-
setur.
Við undirbúning og byggingu þessa skóla hafa
forgöngumenn sjómanna verið bjartsýnir og
stórhuga. óskir þeirra hafa og mætt skilningi
hjá miklum hluta ríkisstjórnar og alþingis, og
fé ekki verið sparað. Hin ríflegu framlög hins
opinbera til þessa menntaseturs, skoðar sjó-
mannastéttin sem eins konar viðurkenningu fyr-
ir vel unnið starf í þágu alþjóðar á yfirstand-
andi áh'ættutímum. Þótt segja megi sem svo, að
fjárframlög til þessa skóla séu óvenju mikil, þá
er þess að gæta, að verulegur hluti fjárins fer
fyrir innlent efni og vinnulaun. Þjóðfélagslega
séð er fórnin því ekki mjög tilfinnanleg. *
Sjómannaskólinn er sniðinn við vöxt, og
um, en hefðu þær við hendina til hægðarauka,
þegar eitthvað skyldi aðliafast í anda þeirra.
Það er engum vafa bundið, að ef kennslu sem
þessari yrði komið á, yrði hún stórt spor í átt-
ina til framfara. Reyndar mun satt vera, að ís-
lenzka sjómannastéttin sem heild sé betur
menntuð en sjómannastéttir flestra annarra
landa, en hér er að ræða um viðbót á menntun
hennar, sem ætti að geta gert hana ennþá fær-
ari í samkeppni við erlenda stéttarbræður sína.
Einnig er þess að minnast, að mér vitanlega er
enn sem komið er hvergi kennd ,,fiskifræði“ við
erlenda sjómannaskóla, og ætti það sízt að spilla
áliti okkar íslendinga út á við, ef við gætum
orðið brautryðjendur á þessu sviði. Ætti það
vel við, að aukin menntun þessarar stéttar risi
af grunni um leið og húsið, sem henni er ætlað
til afnota.
Árni Friðriksson.
Ofanrituð grein birtist í Lesbók Morgunblaðsins
eftir að hún hafði verið sett og henni ætlað rúm
í þessu blaði. Ekki þótti þó ástæða til að nema
hana í burtu og tefja með því útkomu blaðsins, enda
f jallar hún um athyglisvert mál, sem þarf að koma
fyrir sjónir sem flestra sjómanna.
Ritstj.
VÍKINGUR