Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1945, Síða 15

sem bezt njóti sín í höndum þess hernaðaraðiia,
sem yfirráðin hefir á hafinu. En það er nákvæm-
lega öfugt hvað snertir stærri kafbáta.
f upphafi núverandi styrjaldar varð það ber-
sýnilegt, að ýmsar gamlar aðferðir á sviði sjó-
hernaðar kröfðust skjótra endurbóta. Þýzki
flotinn, sem var veikari, mundi aldrei leggja til
orustu að fyrra bragði, heldur leggjast í „vík-
ing“ gegn verzlunarflota Bandamanna. En aðal-
styrkur þýzka flotans lá í því, að skipalestir
Bandamanna voru aldrei óhultar fyrir árásum,
ef þær nálguðust hafnir á valdi Þjóðverja og
þurftu alltaf vernd öflugri flota en þess, sem
Hitler gat sent til árása, er hann áleit hentugast.
Af Breta hálfu var þetta varnarstríð, ein-
göngu háð til þess að tefja tímann þar til þau
hernaðarmeðul kæmu til sögunnar, sem ger-
eyddu sjóveldi Hitlers. Þessi aðferð, að vera sí-
fellt viðbúinn árás, sýndi samt einstöku jákvæð
tilfelli, t. d. þegar Graf von Spee, Bismark og
Scharnhorst var sökkt. En það var vafasöm
hernaðarvizka, að halda svona út og bíða eftir
hernaðarskyssum Hitlers, sem hægt var að
þakka slíka sigra.
Við svo búið gat ekki staðið lengur. Finna
varð upp frumleg vopn. Nýjar aðferðir. Brezki
dvergkafbáturinn var þá fundinn upp og smíð-
aður, skipshafnir æfðar. Þessum framkvæmdum
var haldið svo vandlega leyndum, að Þjóðverja
grunaði ekki hið minnsta. Skipshafnirnar, sem
valdar voru í hlutverkin, hurfu blátt áfram af
yfirborði jarðar. Þær voru látnar hafast við i
lágreistum byggingum í strandhéruðum, þai'
sem íbúarnir höfðu verið fluttir á brott. Æfing-
arnar voru afarstrangar. Áherzla var lögð á,
að gera mennina hæfa til að þola þá líkamlegu
þrekraun, sem það kostar, að standa eða liggja
tímum saman í fastskorðuðum stellingum; því
meðan dvergkafbáturinn vann hlutverk sitt,
þurfti skipshöfnin, 3—4 menn, að liggja eða
standa hreyfingarlausir, hver á sínum stað og
anda að sér röku mollulofti, því að súrefnis-
geymar voru ekki til. Máltíðanna neytti hver á
sínum stað; matnum var komið fyrir tilreiddum,
svo að hægt væri að grípa til hans.
Jafnframt líkamsþjálfuninni hófust æfing-
arnar í meðferð „dverganna“. Því þar sem þessi
gerð var alger nýung, varð að ráða bót á öllum
göllum og erfiðleikum, sem komu í ljós við próf-
anirnar.
Á stóru kafbátunum komu oft í ljós ýms fyrir-
brigði, tæknilegs eðlis, sem skipshöfnunum voru
áður ókunn, og í þessum „hvítvoðungum" með
öllum sínum hárnákvæmu tækjum og vélum,
eins samanþjöppuðpum og verki í armbandsúri,
komu ótal nýir eiginleikar í ljós.
Nýjar grundvallarreglur þurfti að finna upp
í meðferð þeirra við að fara í kaf og halda þeim
á stöðugu dýpi. Vélar og tæki við leiðarreikning
var allt nýtt.
Bretar hafa lengi átt í höggi við kafbáta. Ár-
um saman hafa þeir beitt allri sinni vísindalegU
tækni til þess að finna kafbáta á 100 feta dýpi
og tortíma þeim. Þjóðverjum mega þeir þakka,
að brezki flotinn hefir öðlazt víðtækari reynslu
í því að herja á kafbáta en floti nokkurrar ann-
arrar þjóðar. Reynslan kemur þeim nú að góðu
haldi við að verja eigin kafbáta.
Ennþá hvílir leynd yfir dvergkafbátunum. Al-
menningur fær eflaust um skeið að glíma við
getraunir í sambandi við þá tæknilegu erfiðleika,
sem yfirvinna varð áður en þeir voru tilbúnir „í
tuskið“.
Herstjórn Þjóðverja hafði fullan hug á að
nota sín herskip, en hún átti úr vöndu að ráða,
þeirn vanda, sem alltaf bíður veikari aðilans. Af
tvennu illu varð hún annaðhvort að gera, senda
flotann úr höfn til orustu — og eiga á hættu að
missa hann, eða að láta hann liggja óvirkan í
höfn. Hið fyrra hafði hún reynt og það mistek-
izt, eins og dæmin með Graf Spee og Bismark
sýndu. Hún hafði lotið örlögum þeim, er bíða
víkingaskipa, sem hætta sér út á höfin sem ó-
vinurinn ræður yfir.
Tirpitz var fullsmíðaður um það leyti sem
Bismark var sökkt. Hann var öflugasta herskip
heimsins, 40 þús. smál., 800 fet á lengd, vopnað-
ur átta 15 þuml. fallbyssum. Áhöfnin var 1500
manns. Tirpitz var að útbúnaði og tækni talinn
jafngilda 30 kafbátum, en Bretar sökktu þeim
nú mjög Ört.
Á móti Tirpitz urðu Bretar að tefla fram að
minnsta kosti tveimur orustuskipum. Og ef nú
Þjóðverjar beittu Scharnhorst jafnhliða Tirpitz,
óx þolraun brezka flotans gífurlega, þar sem
hann hafði aðeins til umráða 16 herskip, þar af
9, sem álitin voru nokkurn veginn jafnokar
Tirpitz, til að vernda skipalestir, hvert sem þær
fóru um höfin, flytjandi dýran varning, milljónir
hermanna og útbúnað þeirra.
Stjórnmála- og hernaðarlegar aðstæður Þjóð-
verja neyddu þá til að senda Tirpitz úr höfn.
Hann varð að láta til sín taka og sýna heimin-
um til hvers hann dugði. Fall þýzka keisara-
dæmisins hófst með uppreist í þýzka útliafsflot-
anum, sem legið hafði ár í Kiel. Þess utan jókst
sprengjuflugvélafloti bandamanna með þeim
risaskrefum, að hann var að verða einráður í
loftinu. Hamborg og Bremen höfðu verið lagðar
í rústir og það var ekki eftirsóknarvert að
geyma Tirpitz innan flugvíddar árásarflugvél-
anna, ef þær beindu athygli sinni að honum. í
Norðurhöfum, þar sem skipalestirnar á leið til
VÍKINGUR
15