Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1953, Blaðsíða 21

B I R G I R
THORODDSEN:
Greinin, sem hér fer á eftir, er dálítið stytt, annars þýdd og endursögð.
Framh. úr síðasta blaði.
Sagan hefir ekki greint, á hvaða grundvelli
þeir góðu bræður byggðu ákvörðun sína, en
áreiðanlega hafa þeir í meðvitundinni fundið
sinn eigin styrk. Með dugnaði og kostgæfni
hafði Niels Juel útbúið skip sín, og enga fyrir-
höfn sparað, hvorki nótt eða dag, til að gera
þau sem hæfust. Hann gat þess vegna rétt-
lætt, þótt hann vogaði sér út í stríð. Sjálf-
sagt hefir hér líka valdið sjónarmið hans gagn-
vart Tromp. Nú lá danski flotinn hér orustu-
búinn, Dannebrogsfáninn blakti einn yfir öllu,
hér var allt undir danskri stjórn. Skyldi nú
fáni Tromps verða dreginn upp í staðinn fyrir
Juels? Skyldi hinn hollenzki, þríliti fáni, með
rauð-bláu og hvítu beltunum, brjóta hina fögru
fylkingu af rauð-hvítu tjúgufánunum? Allt, sem
áunnizt hafði fyrir Danmörku, mundi þá verða
tapað, með fullri virðingu fyrir Tromp og hans
hraustu drengjum. Þeir voru þó ekki synir
Danmerkur.
Hinn 1. júlí 1677 var stinningskaldi á suð-
vestan. 1 löngum röðum sigldu flotamir
sænsku og dönsku beitivind og létu horfa á
land. 27 orustuskip og freigátur til samans,
3 tundurbátar og 8 korvettur, með samtals
1412 fallbyssum, tilbúnum að skjóta á þá
svensku. sem höfðu 30 orustuskip og freigátur,
6 tundurskútur og 12 vopnuð kaupför, undir
stjórn Henriks Horn flotaforingja, sem yfir
hafði að ráða 1651 fallbyssu, tilbúnum að
svara kveðju Dana; auk þess 84 byssur á fall-
byssuskipinu „Victoria", þar sem foringjaveifa
hans blakti við hún.
Um nóttina höfðu 5 af skipum danska flot-
ans, sem voru undir stjórn Markvards Rodsten
flotaforingja, drifið dálítið af stefnunni. Það
var erfitt viðfangsefni, með seglaútbúnað þeirra
tíma, að halda skipunum í þéttri orustufylk-
ingu, þegar líka siglingaleiðin var svo þröng,
að stöðugt þurfti að vera að venda frá landi.
Þessar eilífu stefnubreytingar, þótt seglum
væri hagað vel eftir vindi, orsökuðu æfinlega
truflun, jafnvel hjá þjálfuðustu sjómönnum.
Niels Juel lét því síga í norð-vestur, til að
sameinast skipum Rodstens.
Nú byrjuðu fallbyssudrunurnar frá endi-
langri röðinni, og í púðurreyknum reyndu und-
ir eins tveir svenskir tundurbátar að eyði-
leggja dönsku skipin. Tundurbátar þessir voru
þátíma torpitobátar, og þótt þeir væru litlir
og ódýrir, gátu þeir þó ráðið niðurlögum hinna
stærstu orustuskipa.
Menn Nielsar Juel gátu fljótlega losað tund-
urbátana af sér. Meðan verið var að venda
skipafylkingunum framundan Stevns, stóð or-
ustan í algleymingi. Svenskararnir fylgdu Juel
eftir á beygjunni, til að lenda ekki hlémegin,
en örlögin voru hulin og biðu þeirra á litlu
grunni, sem skýtur sér fram rétt hjá Stevns,
grunni, sem er þar enn þann dag í dag, en nú
er þar rautt hættumerki til aðvörunar þeim
þúsundum af skemmtibátum, sem þar sigla
fram hjá. Merkið er staðsett við sama stein-
inn, sem hið stóra og glæsilega sænska or-
logsskip „Drekinn", með 64 fallbyssum, strand-
aði á þennan júlímorgun.
Sænski flotaforinginn, Henrik Horn, var af-
burða hermaður í landher, og hafði unnið sér
nafnbót sem liðshertogi, en hann var ókunnur
sjónum. Carl XI. Svíakonungur, sem annars
var ákaflega hygginn einvaldskonungur, hafði
þá einkennilegu trú, að maður, sem kynni að
stjórna landher, gæti einnig stjóraað flota. Fyrir
nokkrum mánuðum hafði hann því skipað Horn
sem flotaforingja. Til þess eru vítin að varast
þau. Árið áður hafði Lorenzt, algjörlega óþjálf-
aður sjómaður, tapað orustunni við Öland.
Hann var, já, hvað skulum við segja — deild-
arstjóri í landbúnaðarráðuneytinu — og hafði
með glappaskotum sínum orðið þess valdandi,
að hið glæsilega fallbyssuskip, „Krónan“, með
124 fallbyssum og 800 hraustum sænskum
drengjum, lagði til orustu og sökk í hafið.
Þegar Hinrik Horn sá, að „Drekinn" stóð
íastur, lét hann strax hnika undan í suð-aust-
læga stefnu og beygði fyrir grunnin. En í
staðinn fyrir að láta „Drekann" eiga sig, sem
V I K I N G U R
209