Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1953, Blaðsíða 22

auðvitað var sama og missa hann, lét Hom
6 stór sænsk skip vera eftir hjá honum til
varnar, og hafði nú ekki lengur yfirgnæfandi
skipakost til umráða.
Hvað Niels Juel hefir svo hugsað, þegar
hann sér þessar aðfarir, veit maður ekki. Að
því er virtist gerði hann sama glappaskot og
Henrik Horn, sem sé, að deila flota sínum, því
einnig hann kvaddi nokkur af skipum sínum til
orustu við „Drekann". Félagi hans, Markvard
Rodsten, var nú loksins að komast upp í röð-
ina og sigldi í broddi fylkingar. Nú hefir
Niels Juel verið það ljóst, sem Henrik Horn
ekki skildi og hefur líklega alls ekki tekið með
í reikninginn, að vending skipanna tæki svo
langan tíma, að Rodsten næði að sameinast
flotanum aftast í röðinni. Raunin varð sú, að
það tók klukkutíma að snúa allri skipalestinni.
Juel hefur áreiðanlega treyst á, að Rodsten
myndi sigra „Drekann". Þetta skeði líka á
svipstundu. „Drekinn" mátti draga niður veifu
sína eftir stutta en ákafa orustu. Strandvaktin
á Stevns var líka þátttakandi í viðureigninni.
Lagsbróðir Rodstens, Bjelke aukaforingi og
Schout-by-nackt (hollenzkt nafn á undirsjóliðs-
foringja) Floris Carstensen, gersigruðu tvö
stór sænsk skip, „Sæsar“ og „Marz“, en það,
sem eftir var af „fylgifiskum“ , „Drekans“,
flýði norður á bóginn, en einn þeirra, „Fljúg-
andi vargur“, stóð fastur á Falsterbro-rifinu
og var tekinn herskildi þar, áður en dagurinn
var liðinn.
Markvard Rodsten var nú laus, og ekki held-
ur seinn til að nota sér hinn hagstæða vind
og koma sér inn í röðina hjá landsmönnum
sínum.
Nú var vindurinn búinn að breyta sér. 1
staðinn fyrir suðvestan morgungolu var nú
kominn stinningskaldi á norðvestan, sem gaf
Rodsten jómfrúleiði þangað, sem hann ætlaði
að fara. Var nú þetta einskær heppni, eða hafði
hinn þaulreyndi Niels Juel gert ráð fyrir þess-
ari veðurbreytingu? Varla eintóm tilviljun,
því að vindurinn, sem hafði verið suð-suð-vest-
an og gengið í suðvestur og vestur, á í björtu
veðri samkv. mannlegum áætlunum, að halda
áfram upp í norð-vestur og fara hvessandi.
Þetta veit sjómaðurinn. Niels Juel var gamall
í hettunni og hefur áreiðanlega oft áður veitt
þessu athygli. Það er sagt, að hamingjan fylgi
hinum djarfa. Hamingjan er líka annað, hún
er oft blær hæfninnar.
Þessi veðurbreyting olli líka annarri ólukku,
hjá þeim sænsku, hún gaf Niels Juel tækifæri
til að breyta um 5 strik (með því meinar sjó-
maðurinn tæplega 60° úr hring) til suðurs og
stýra fyrir vestan suður. Svíamir, sem ekki
fylgdust með vindinum, sigldu enn gömlu suð-
lægu stefnuna, einnig hafði skiparöð þeirra
riðlast í bardagaofsanum, svo að fyrir framan
7 skip aftan frá, blasti við eyða í skipalest-
inni. Stutt fyrirskipun — og í gegnum þessa
eyðu sigldi nú Niels Juel á „Christianus Quin-
tus“ og í kjölfar hans sigldi næstum helming-
urinn af danska flotanum, sem skaut nú af
fallbyssum sínum langs eftir sænsku flotaröð-
inni, með hræðilegum afleiðingum. Á segl-
skípaöldinni var það jafnan voðalegt, þegar náð-
ist að skjóta langsskipa. Kúlurnar þutu eftir
endilöngu skipinu, sindrandi frá sér dauða og
eyðileggingu, en undir venjulegum kringum-
stæðum, þegar skotið var að síðunni, var eyði-
leggingarsvæðið tiltölulega lítið, eða aðeins
skipsbreiddin, en langsskipsskotum gátu óvin-
irnir ekki einu sinni svarað.
Skipin, sem urðu fráskila, voru þar með al-
gjörlega stöðvuð. Þau höfðu misst sína bar-
áttuhæfni, lentu saman í hringiðu, og dönsku
skipin sigldu framhjá hvert af öðru eins og i
skrúðgöngu. Ekki var þó langt að bíða að hvor-
ir tveggja legðu til atlögu, en Danir höfðu þar
algjörlega yfirhöndina. Þau sænsku skip, sem
frá klofnuðu, höfðu nægilegt viðfangsefni að
eiga við fyrri hálfpart danska flotans.
1 raun og veru var sigurinn unninn á því
augnabliki, sem Niels Juel gaf fyrirskipun
sína um, að flaggskipið skyldi sigla í gegn og
brjóta sænsku röðina.
En þeir sænsku voru líka hraustir. Með
sjáanlegan ósigur framundan börðust þeir eins
og hetjur, og flaggskip Nielsar Juel fékk að
kenna á því. f einu áhlaupi 6 sænskra skipa
komst hann með naumindum undan. Þá var
kominn lVz meters sjór í lestina, og varð skip-
ið því að draga sig út úr bardaganum. Niels
Juel yfirgaf skipið á léttibát og dró foringja-
flagg sitt að hún á „Fredericus Tertius". Einn-
ig það skip varð sundurskotið og mátti líka
láta undan síga. Þá fluttist Niels Juel yfir í
„Carlotta Amalia“ og þar blakti hans for-
ingjafáni.
Svíarnir urðu fyrir meiri skaða en þetta.
„Sænska ljónið“ mátti draga niður flagg sitt
fyrir Captein Andres Dreyer á „Enigheden",
„Saturnus“ brann upp, „Júpiter“, „Vrangel“
og „Venus“ voru orðin svo illa til reika, að
þau urðu að flýja, og um fjögurleytið um eftir-
miðdaginn var sænski flotinn kominn á ringul-
reið og flótta til sænskra hafna.
Niels Juel og skip hans fylgdu eftir með
öllum seglum, alla leið til Bornholms, þar sem
þau komu um kl. 8 um morguninn eftir. Sýni-
21 □
VÍKIN □ U R