Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1972, Síða 14

Bakha-Oddur
og örlög
hans
eftir séra Gísla Brynjólfsson
Eins og annars staðar á Islandi
á fyrri tíð var lífsbaráttan hörð
á Suðurnesjum. Þegar illa fiskað-
ist stóð hungurvofan við dyrnar.
En hvernig sem áraði var
hverrar vitundar lífsbjargar afl-
að með súrum svita. Það var hörð
vinna, mikið erfiði fyrir unga
og gamla. Af öllum þrældómi held
ég þó að saltburður langar leiðir
milli verstöðva hljóti að hafa ver-
ið ein harðasta þolraun, jafnvel
fyrir hina þrekmestu menn. Það
var því engin furða þótt því væri
af einlægni fagnað þegar sá far-
kostur kom til Grindavíkur, sem
líklegur var til að bæta mjög
flutninga að og frá þessari stóru
verstöð.
Þegar vélbáturinn Oddur kom
sína fyrstu flutningaferð til
Grindavíkur og skreið út úr Járn-
gerðarstaðasundi hlaðinn vörum
og með 30 farþega innanborðs á-
varpaði sr. Oddur Gíslason á Stað
hann þessum orðum:
„BravóOddur! Víst má Grinda-
vík muna sína tíma aðra þegar
saltfiskurinn var reiddur á hest-
um til Keflavíkur og konurnar
báru salt á bakinu innan úr Vog-
um og Keflavík".
Það var eitt sinn sem oftar að
ég heimsótti minn gamla vin,
Sæpiund Tómasson frá Járngerð-
arstöðum. Við ræddum um gamla
tímann. Þá barst Oddur í tal. Bað
ég þá Sæmund að setja á blað það
sem hann myndi um þetta gamla
flutninga- og farþegaskip Lefolii,
sem iðulega sigldi milli Eyrar-
bakka og Grindavíkur. Næst þeg-
ar ég heimsótti Sæmund lét hann
mig hafa eftirfarandi frásögn:
„Frá því fyrsta sem ég man
eftir var Oddur ýmist kallaður
Bakkabáturinn eða Bakka-Oddur.
Svo hagaði til heima á Járngerð-
arstöðum þar sem ég fæddist og
ólst upp, að við sáum alltaf þegar
Oddur kom fyrir Hópsnesið á
leið inn á leguna, sem kölluð var
þá. Oddur þessi var fyrsta gufu-
skipið, sem kom í Grindavík.
Hann var járnskip og ekki stærri
en 35-45 tonn. En hann var talinn
ágætis sjóskip, vel gerður að lagi.
Ég man fyrst eftir að aðkomu-
sjómennirnir hertu allan sinn
fisk. Lefoliiverzlun hafði þá
mann í Grindavík, sem tók á móti
þeirri skreið. Síðar fóru sveita-
menn að salta þorskinn og fengu
hann svo verkaðan sem saltfisk.
Pabbi minn tók til verkunar afla
þeirra, sem hjá honum réru og
lagði hann síðan inn til þess
manns, sem var á staðnum fyrir
verzlunina. Það var eitt af aðal-
verkefnum bátsins að sækja þann
fisk og flytja hann til Eyrar-
bakka. Síðast varð það svo, að
sveitamenn lögðu fiskinn inn
strax eftir aðgerðina á hverjum
degi. Þennan fisk sótti Oddur oft
um eða rétt fyrir lokin. Hann
flutti einnig saltið í fiskinn. Enn-
fremur flutti hann ýmsar vörur,
svo sem smér í skinnbelgjum og
aðra matvöru til vertíðarmanna.
Þeir fengu sitt rúgmél í litlum
tunnum, kölluð kvartél. Úr því
fengu sjómenn bökuð brauð eða
flatkökur.
Það var alltaf tilhlökkun þegar
Oddur kom, þó helzt fyrir og um
lokin, 11. maí. Þá voru vermenn
mjög önnum kafnir að binda
þorskhausa og fleira í bagga til
flutnings austur með Oddi, enda
fóru þeir þá líka margir með
bátnum austur á Bakka. Þá voru
ekki bílar til hér á landi, og fátt
um allar ferðir.
En þetta var mjög bundið við
ferðir Odds og var mest á vorin.
Á haustin kom hann með saltið
í fiskinn. Lefoliiverzlun átti hús
í Grindavík, sem kallað var An-
leggs-hús. Þar voru vörur geymd-
Sæmundur Jónasson,
frá Járngerðarstöðum.
VlKINGUE
230