Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2000, Side 30

J / I
24. novemb
Ályktun um kjaramál fiskimanna
Formannaráðstefna Farmanna- og fiskimannasambands íslands,
haldin í Keflavík dagana 23. og 24. nóvember 2000, ályktar eftirfar-
andi um kjaramál fiskimanna.
Kjarasamningar sjómanna á fiskiskipum hafa verið lausir í rúm-
lega 9 mánuði. Á þessum tíma hafa verið haldnir fjölmargir samn-
ingafundir með fulltrúum Landssambands íslenskra útvegsmanna
sem hafa hafnað nær öllum kröfum og tillögum samninganefndar
Farmanna- og fiskimannasambands íslands til lausnar kjaradeil-
unni. Það eru því hrein og klár ósannindi eins og kemur fram í
efnahagsályktun síðasta aðalfundar LÍÚ, þar sem staðhæft er að
sjómannaforystan hafi sýnt lítinn samningsvilja.
í kjaradeilunni milli sjómanna og útvegsmanna er mest tekist á
um verðmyndun á sjávarafla. Það ætti öllum að vera Ijóst vegna
hlutaskiptakerfis í sjávarútvegi að fiskverð hefur sama gildi fyrir sjó-
menn á fiskiskipum og kauptaxti fyrir aðra launþega. Þessi sér-
staka deila hefur nú staðið nær linnulaust í heilan áratug eftir að
fiskverð var gefið frjálst að nafninu til, en á sama tíma hefur framsal
veiðheimilda verið nær hömlulaust. Þetta frelsi virðist einungis ná
til útvegsmanna, þar sem margir þeirra skáka í því skjóli að geta á-
kveðið fiskverð einhliða. Slíkt fyrirkomulag að sjómenn þurfa sífellt
að standa í samningum um fiskverð, þegar fiskur er seldur beint til
fiskvinnslu, er með öilu óviðunandi. Þau úrræði sem notuð hafa
verið eins og samráðsnefnd og úrskurðarnefnd sjómanna og út-
vegsmanna til að leysa deilur um fiskverð hafa mistekist. Og er nú
svo komið að stjórnskipaðir oddamenn úrskurðarnefndar túlka með
ólíkum hætti mikilvæg ákvæði hlutaðeigandi laga sem fara ber eftir.
Þetta hefur leitt til þess að úrskurðarnefndin er nánast orðin óstarf-
hæf.
Á þeim áratug sem fiskverð hefur að nafninu til verið frjálst, hafa
stjórnvöld gripið inn í deilur sjómanna og útvegsmanna með laga-
setningu varðandi verðlagningu á sjávarfangi. Með hliðsjón af þess-
ari staðreynd hljóta stjórnvöld að bera fulla ábyrgð á að aðgerðir
með lagasetningum beri tilætlaðan árangur, sem felst í því mark-
miði að deilum um fiskverð linni.
Við síðustu lagasetningu til lausnar kjaradeilu milli sjómanna og
útvegsmanna í mars 1998, voru lögfestar aðgerðir sem undirbúnar
voru af háttsettum embættismönnum. Þessar aðgerðir hafa engum
árangri skilað, þrátt fyrir yfirlýstan vilja stjórnvalda. Hafi sá yfirlýsti
vilji verið raunverulegur, skulda stjórnvöld sjómönnum þann árangur
sem þar var stefnt að.
Samkvæmt kjarasamningum ber sjómönnum á fiskiskipum hæsta
mögulega verð fyrir aflann. Hins vegar hefur ríkjandi kerfi haft í för
með sér að fiskverði er haldið niðri í beinum viðskiptum og er þess
vegna rofið úr tengslum við allan efnahagslegan raunveruleika. Af-
leiðing af þessu lága falska fiskverði er að afkoma útgerðarinnar er
nú sýnd mun verri miðað við þá afkomu ef verðmyndun á fiski væri
með eðlilegum hætti. Þessar fölsku afkomutölur útgerðarinnar eru
nú óspart notaðar af LÍÚ til þess að slá ryki í augu almennings og
stjórnvalda.
Formannaráðstefnan vekur athygli á því að laun sjómanna á
fiskiskipum hafa lækkað allt að 12,5% á undanförnum mánuðum
vegna tengingar hlutaskipta við olíuverð. Þessu til viðbótar stað-
hæfir formannaráðstefnan að rekstrarafkoma útgerðar fiskiskipa
væri hagstæðari, svo milljörðum skipti, ef allur fiskur í beinum við-
skiptum væri seldur á uppboðsmarkaði.
Formannaráðstefna Farmanna- og fiskimannasambands íslands
telur að til frambúðar þurfi að leysa tvö vandamál vegna fiskverðs-
deilunnar. í fyrsta lagi þarf að leggja niður ríkjandi fyrirkomulag um
beina samninga um fiskverð milli áhafna einstakra fiskiskipa og út-
vegsmanna þeirra. í öðru lagi þarf að tryggja að fiskverð til vinnslu
taki breytingum í takt við breytingar á afurðaverði og gengi erlendra
30 - Sjómannablaðiö Víkingur