Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2006, Blaðsíða 15

Fallbyssuœfing á Þór.
Faríð um borð i breskan togara.
Varðskipsmenn voru ekki eingöngu í því að taka landhelgisbrjóta. Stundum stóðu þeir
í vöruflutningum á afskekkta staði. Hér er Óðinn (1II), sem Gœslan eignaðist 1959, að
brjótast í gegnum ís með ýmsan varning. Áríð er 1965. Þessi þjónusta við landsbyggð-
ina er Hálfdani mjög minnisstceð.
norður af Langanesi. Og svo kom að því
að við gerðum okkur klára að skjóta. Ég
teygði mig undir byssuna eftir skolhylk-
inu og rétli Helga Hallvarðssyni, sem þá
var fyrsti stýrimaður. Hann stakk þvi i
hlaupið og svo var hleypt af. l’að var frost
í lofti sem hefur kannski haft þau áhrif að
byssan hafði ekki alltaf afl til að sprengja
hvellheltuna. Hasarinn var mikill og
Helga leiddisl þófið.
Hann segir þá við mig: „Hálfdan, stattu
hérna fyrir aftan byssuna og griptu skotin
sem klikka og hentu þeim i sjóinn."
Þetta mátli auðvitað ekki. Það urðu að
líða minnst þrjár mínútur frá því að skot-
ið mistókst og þangað til að við máttum
eiga eitthvað við skothylkið. En Helgi,
sem var afskaplega skemmtilegur yfir-
maður og kátur, mátti ekkerl vera að því
að bíða. Við urðum að stöðva togarann og
það gerðum við.
Þá var komið að því að fara um borð
og taka völdin af skipstjóranum. Okkur
strákunum þótti sérlega garnan að fara
slíkar ferðir á milli skipa. Gúmmíbátur
var mannaður nokkrum körlum en 1.
stýrimaður stjórnaði. Stundum fór vél-
stjóri nteð en það kom fyrir að Bretarnir
voru með múður og vildu ekki keyra
vélarnar. Sögðu þær bilaðar eða eitthvað.
Þeir voru hreint ekkerl hrifnir af því að
vera færðir til hafnar þar sem lögregla og
dómari beið þeirra. En þetta voru ágætir
karlar inn við beinið og þegar við vorum
búnir að vera urn borð hjá þeim í ein-
hverja klukkutíma tók kalt viðmótið að
breytast og þeir að bjóða okkur te.
Löngu seinna lentum við í því að
vera látnir taka Rainbow Warrior, skip
Grænfriðunga, sem hafði verið að trufla
hvalveiðar. Ég var þá orðinn 1. stýrimað-
ur á Ægi og fór um borð að laka yfir
stjórnina á skipinu. Við vorum eitt-
hvað á annan sólarhring að sigla því til
Reykjavíkur. Þarna unt borð tókst vin-
skapur með mér og skipstjóranum og
lengi á eftir héldum við bréfasambandi.
En svona langl gekk þetta nú aldrei
í fyrsla þorskastríðinu mlnu, eða öllu
heldur eftirmála þess, en karlarnir tóku
okkur venjulega í sátt og það kom aldrei
lil neinna handalögmála eða neins slíks
þegar við fórum um borð í bresku land-
helgisbrjótana.
Annað þorskastríðið
Eftir þriðja bekk byrjaði ég sem stýri-
maður á Óðni en um haustið var ákveðið
að halda lordadeild [varðskipadeild] við
Stýrimannaskólann og ntér boðið þangað
en próf úr þessari deild er forscnda þess
að komast að sem skipstjóri á varðskip-
unum.
Þarna var okkur kennd ítarlegri sigl-
ingafræði, vopnaburður, meira í tungu-
málum og svo ýmislegt i hirðsiðum, svo
sem að raða hnífapörum rétl og kross-
leggja ekki fætur undir borðhaldi. Garðar
Pálsson sá um að siða okkur lil en hann
hafði santið mjög góðar kennslu-bækur
um þessi efni, bæði um kurteisi og góða
siði og skotvopnafræði.
Vorið 1969 kláraði ég varðskipadeildina
og þrernur árum síðar, eða 1. september
1972, var íiskveiðilögsagan færð út í 50
mílur.
Sumarið á undan notuðum við til að
undirbúa átökin sem við álitum í vænd-
um vegna útfærslunnar. Ég var þá fyrsli
stýrimaður hjá Guðmundi Kjærnested á
Ægi. Fór síðan í land og var í stjórnstöð-
inni í nokkra mánuði en fór svo á Þór þar
Sjómannablaðið Víkingur - 15