Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2006, Blaðsíða 40

Landhelgisgœslan 80 ára
Þrír í einu
Úr viðtali Jóns Hjaltasonar við Guðjón Ármann Einarsson
Cuðjón Ármann í bátsmannsstólnum. Ljósm. Friðgeir Olgeirsson
,1
Kveldúlfstogararnir teknir í togytra. Ljósm. Ftiðgeir Olgeirsson
Þrír dregnir í cinu
Sama vor og ég lauk lordinum fór ég
vestur á Seljaveg á fund Péturs Sigurðs-
sonar forstjóra. Reyndar þykist ég vita að
ég hefði ekki fengið viðtal við hann nema
fyrir þá sök að í Vestmannaeyjum bjó
nafni minn, Guðjón Ármann Eyjólfsson,
og var skólastjóri stýrimannaskólans þar
og jafnframt sjóliðsforingi frá danska sjó-
hernum sem Pétur dáði.
Hann hrökk því heldur í kút, Pétur,
þegar í dyrunum birtist strákpúki en ekki
skólastjórinn. En þetta var mín óskastund.
Óðinn hafði látið úr höfn þá um daginn
þrátt fyrir að það vantaði einn stýrimann
í áhöfnina.
Pú færð afleysingapláss, sagði Pétur og
sendi mig i hvelli til Þorlákshafnar þar
sem ég um kvöldið var ferjaður um borð
í varðskipið. Líklega hefði ég verið sjang-
hæjaður ef ég hefði ekki viljað fara.
Parna var ég á Óðni fram á vor.
Seinasti túrinn minn í þessari hrinu
varð mér eftirminnilegur. Þá fengum við
það verkefni að draga þrjá síðutogara sem
Kveldúlfur átti til Hollands þar sem búið
var að selja þá i brotajárn. Það tók okkur
heila viku að undirbúa þetta ævintýri.
Stóra spurningin var; hvernig átti að
draga skipin?
Lausnin var að nota akkeriskeðjur skip-
anna þriggja. Við gerðum úr þeim brók
(hanafót) út úr báðum klussum og lásuð-
um dráttarvírinn þar í. Öðrumegin höfð-
um við tvo togara og höfðum þann fremri
150 faðma fyrir aftan okkur og sömu
vegalengd úr honum í aftari togarann.
Þann þriðja höfðum við á hinni síðunni,
miðja vegu milli þessara tveggja.
Siðan var siglt af stað og farið rólega og
fylgst vel með. Staðin var
vakt allan sólarhringinn
við bæði afturklussin og
vírarnir smurðir með feiti
og þeim slakað út með
reglulegu millibili,
kannski um einn faðm í
senn hvoru megin, svo að
við værum ekki sífellt að
naga vírana á sama stað.
Þegar við vorum urn
það bil hálfnaðir fór að
dragast til í splæsinu sem
fest var skipið sem næst
okkur var. Góð ráð voru
nú dýr og óglæsilegt að
hugsa til þess að missa frá
sér tvo togara þarna úti á
miðju úthafi. Sjálfsagt
hefðum við ekkert ráðið
við að ná honum aftur. En
hvernig átti að komast að
þessu? Keðjubrókin hékk
fram af togaranum þar
sem virinn var lásaður í.
Þung undiralda bætti ekki
úr skák. Loks var afráðið
að útbúa bátsmannsstól
sem ég klifraði í og var
síðan slakað niður fram af
hvalbaknum en um borð í
togurunum voru karlar
sem útgerðin hafði lagt
til. Þannig tókst mér að
koma víralás á splæsið, ýmist í 20 metra
hæð eða á bólakafi í sjónum, og herða
splæsið saman. Viðgerðin hélt alla leið til
Flushing í Hollandi þar sem dráttarbátar
tóku við togurunum en við fylltum
Óðinn af olíu.
Við vorum ekki nema
rétta lagðir af stað heim-
leiðis þegar við fengunt
fyrirmæli um að draga til
íslands vélarvana bát sem
hafði verið kyrrsettur í
Grimsby eða Hull vegna
skulda útgerðarinnar. Við
fórum ekkert inn á höfn-
ina en lögðumst utan við
vitaskipið á ánni Humber
og biðum. Dráttarbátur
átti að koma með bátinn
en í tvo eða þrjá daga
bólaði ekkert á honum.
Einhverjum reddingum
var greinilega ólokið en loks kom dráttar-
skipið og aftan í hékk 100 tonna
Svíþjóðarbátur. Óttaleg reyðileysiskolla
Áhöfnin var öll um borð en við treyst-
um engum þar til að ganga frá endurn en
fórurn sjálfir í það verk. Við tókum vírinn
upp í gegnum kefa á hvalbaknum, brugð-
um einu bragði á pollann og svo utan um
spilið sem var ein sú mesta þrekraun sem
ég hef lent í. Þó ekki vegna þess að það
væri svo erfitt að lása vírinn utan um
spilið. Nei, ástæðan var önnur. Þarna lágu
nokkrar nautshúðir sem notaðar voru á
trollið en karlarnir höfðu migið ósparl
yfir allan tímann sem þeir kúldruðust um
borð í hálfgerðu skuldafangelsi. Og lyktin
maður, hún var orðin slík að okkur lá
ítrekað við yfirliði.
Eitthvað höfum við líklega verið orðnir
þreyttir á útiverunni. Að minnsta kosti var
keyrt dálítið greitt með bátinn aftan í og
ekkert slegið af þótt við fengjum kaldaskít
Varðskipin tóku að sér margskonar verkefni. Hér eru skip aðstoðuð í
ís á Reyðarfirði 1968.
40 - Sjómannablaðið Víkingur