Náttúrufræðingurinn - 1961, Qupperneq 27

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 21
I. mynd. Sex þúsund ára gömul ættartala hesta frá Kaldeu. (Miintzing).
Um miðja öldina, um sama leyti og Darwin setti fram þróunar-
kenningu sína, vann austurrískur munkur, Gregor Mendel, ábóti í
Briinn, að rannsóknum á erfðum ertuplantna. Mendel las niður-
stöður rannsókna sinna á tveimur fundum náttúrufræðingafélags-
ins í Brúnn árið 1865 og birti þær næsta ár í riti félagsins undir
nafninu „Tilraunir við kynblöndun plantna". Niðurstöður Men-
dels urðu síðar heiminum kunnar sem erfðalögmál Mendels.
Mendel athugaði nokkra vel skilgreinda eiginleika plantnanna:
lit og lögun ertnanna, gerð blómskipunarinnar og fleira.
Þegar bann blandaði til dæmis tveim ertukynjum, og annað var
með sléttum ertum, en hitt með hrukkóttum, báru allir afkomend-
ur af næsta ættlið — fyrsta kynblendingsættlið — sléttar ertur, sem
ekki urðu aðgreindar frá ertum annars foreldrisins. Hæfnin að bera
hrukkóttar ertur var samt ekki með öllu glötuð, því að í næsta
ættlið — öðrum kynblendingsættlið — bar fjórði hluti plantnanna
ertur eins og foreldrar þeirra. Úr þessu las Mendel, að það, sem
réði erfðum lífveranna, væru ákveðnar erfðaeiningar eða erfða-
vísar, sem erfðust án þess að breytast frá ættlið til ættliðs. Ástæðan
fyrir því, að kynblendingarnir af fyrsta ættlið báru allir sléttar
ertur, er sú, að þessir kynblendingar hafa erft vísi til hrukkóttra