Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 2006, Qupperneq 36

Náttúrufræðingurinn - 2006, Qupperneq 36
Náttúrufræðingurinn 12. mynd. Tveggja vetra hryssafékk að kara nýkastaðfolald. - A two-year-old mare who showed great interest in thefoals and often prot- ected them was allowed to lick a newborn. Ljósm./photo: Machteld van Dierendonck. fimm af 12 fylfullum hryssum og tvær geldar hryssur þessa hegðun. Þær hegðuðu sér líkt og stóðhestur á fleiri vegu, svo sem að lykta af kyn- færum, krafsa og sperra sig. Þær geldu sem höguðu sér á þennan hátt voru mest ráðandi hryssumar í stóð- inu, en þær fylfullu voru ekki sér- lega hátt settar (nr. 4, 6, 7,10 og 11). Sú sem riðlaðist oftast á öðmm var fylfull og gerði það 26 sirtnum, sem var um helmingur allra tilfella með- al hryssnanna það árið. Seirtna árið var þetta ekki eins algengt, en sama mynstrið kom í ljós því að fimm fyl- fullar hryssur og ein geld sýndu þessa hegðun. Þær voru tiltölulega hátt settar (nr. 1,2, 5, 8,10 og 14). Sú gelda var virkust (24 skipti). Geldingarnir sýndu hryssum í látum nokkurn áhuga og þeir riðl- uðust líka hver á öðrum. Mertrypp- in áttu það eirtnig til að riðlast á öðr- um. Það voru þó ógeltu veturgömlu hesttryppin 1997 sem eðlilega höfðu mestan áhuga. Afskiptasemi eða íhlutun í sam- skipti annarra er áhugaverð hegð- un. Hestarnir blönduðu sér stund- um í málin þegar aðrir voru að leika sér, kljást eða þegar eirthver nálgað- ist mjög ungt folald og móður þess. Þá gerðist það að hross stillti sér upp og ógnaði þeim sem nálgaðist folaldið. Ef ógnun dugði ekki réðst hrossið stundum á „slettirekuna". I hópi I skiptu sex fullorðnar hryssur, fullorðnu geldingarnir og öll trypp- in sér af snyrtingum. Tvær hryssur, annar fullorðni geldingurinn og 13 tryppi stöðvuðu leik annarra. Allar hryssurnar nema tvær vörðu folöld eða mæður þeirra en tvær fylfullar hryssur og ein 2ja vetra unghryssa (Þrista) voru áberandi virkastar (12. mynd). Niðurstöðurnar voru svip- aðar seinna árið en þá var ein ókunnug hryssa sem missti folaldið sitt (Dama) mjög virk því hún fylgdi annarri hryssu með folald eftir og varði það. Ahugavert er að unghryssan Þrista, sem var aftur í hópnum 1999, hafði misst allan áhuga á að verja folöld. Þær hryssur sem voru vinir voru ekki líklegri en aðrar til að verja folöld hver annarr- ar. Svona hegðun hefur verið lýst meðal erlendra hestakynja en hún er sjaldgæf.3 í villtum stóðum er það oftast stóðhesturinn sem ver aðra í hjörðinni.3-8'9-21'35 LOKAORÐ Það sem einkenndi félagsgerð stóð- anna í rannsóknunum á Skáney var virðingarröð, þar sem hryssur ríkja yfir geldingum og tryppum, og vinatengsl, sem voru mjög háð ald- urshópi. Hryssurnar mynduðu tengsl með því að kljást. Hin hross- in gerðu það sama en styrktu tengslin einnig með því að eiga sér leikfélaga. Skyldleiki skipti líka máli. Einu tengsl fullorðnu Skáneyj- arhryssnanna við aðra en fullorðnar hryssur voru tengsl þriggja mera við veturgömul afkvæmi sín sem voru enn á spena og þrjár hryssur áttu fullorðinn gelding fyrir félaga. Þegar ókunnug hross voru sett í Skáneyjarstóðið var það kunnug- leikinn sem réð mestu, sérstaklega meðal þeirra fullorðnu. Þetta mynstur er nokkuð ólíkt því sem hefur verið lýst hjá náttúr- legum erlendum stóðum meðal 36

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.