Náttúrufræðingurinn - 2000, Page 64

3. mynd. Grunnteikning af
hreysi Eyvindar og Höllu í
Arnarfells-múlum samkvœmt
lýsingu Brynjólfs Sigurðssonar
sýslu-manns og nánari
hugmyndum höfundar. Fetin
sem tilgreind eru í lýsingunni í
megintextanum eru Hklega
31,4 cm og faðmarnir 1,88 m.
Húsakynni eru afar þröng;
framhúsið er 3,9 x 1,9 nf.
Göngin eru 3,9 m á lengd og
eru he'r sýnd 0,8 m á breidd.
Eldhúsið, sem sagt var
kringlótt og 20 fet í kring, er
samkvœmt því sýnt 2 m í
þvermál. Ekki er nefnt hvar
rúmbálkur þeirra hjóna var en
vafalítið hefur liann verið í
eldhúsinu. Þar var eldurinn og þar var hlýjast. Strompur hefur verið í loftinu. Ekki kemur
fram hvort reft var yfir tóftina eða livort hóllinn var grafinn innan og óhreyfður jarðvegur
{ þaki. Það er þó líklegra því þannig var húsið betur falið. Lengd ganganna og smœð
eldhússins bendir h'ka til þess. Húsin voru af viðarflökum og sauðagœrum upp gerð og
tyrfð og gærurnar skaraðar sem helluþak, segir í lýsingunni. Þarna er líklega átt við að
framhúsið hafi verið reft með timbri. Ofan á timbrið liafa verið settar sauðagœrur ístaðinn
fyrirhellur, en þœr voru algengar íþökum. Síðan hefur verið tyrftyfir allt saman. Hrísflaki
sem sagður varfyrir dyrum er einhvers konar hurðarfleki þakinn hrísi til að sem minnst
bœri á honum. íframhúsinu „...fundust tvœr bœkur, nefnilega sumarpartur Gíslapostillu í
8vo og Jóns Arasonar passíuprediganir, tveir askar, trédiskur, skœri, mjólkurtrog,
smiðjubelgur, smjör skemmt í óbrúkuðum skinnstakk, 4 fjórðungar af vigt, rifrildi af
skinnbrók og þcir í samanrunnin vorull, 2 pör karlmannsskór af nýju hrossskinni, 1 par
kvenskór og 1 par ditto minni álO til 11 vetra gamalt ungmenni af sauðskinni, kvenmanns
svuntu slitur af gœru raski, klœðis kventreyju garmur, barns nœrskyrtu rœfill af einskeftu,
rauðir kven- og barns sokka rœflar, gul prjónapeysa með sléttum látúnshnöppum,
skjóða með álftafiðri í, vorullar bandhnyklar, 2 snœldusnúðar. Utan húss var þar
viðarköstur af rifhrísi, fullkomlega á 30 hesta; i honum sauðakjöt, föll af 73 1/3 sauð
tals, ganglimir af folaldi, sauðamör, nóg klyf á 4 hesta, ristlar á 1 hest. Sauðahöfuð
voru þar hjá 75, flest af gömlum sauðum ...“ Ekki er vitað hvert þau sóttu vatn en
Eyvindur hafði þá venju, að sögn, að byggja hreysi sín við lœk eða lind. (Beina
tilvitnunin er frá Olafi Briem 1983, teikning Þrándur Þórarinsson.)
62