Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 4

Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 4
Geta landnýting OG LANDVERND VERIÐ SYSTUR? I þeim miklu umræðum sem hafa orðið um nýtingu náttúruauðlinda Islendinga hefur mátt greina þá skoðun að nýting landsins skaði ásýnd þess og valdi oft náttúruspjöllum. Ekki þarf um það að deila að sú náttúra sem við nú höfum fyrir augum er mótuð af dvöl manna hér frá landnámi. Varla er hægt að finna náttúruleg svæði sem ósnortin eru af mann- anna gerðum nema sums staðar uppi á há- lendinu, á áreyrum, jökulaurum og söndum og í votlendi sem ekki hefur verið ræst fram. Sú mikla gróður- og jarðvegseyðing, sem hér hefur orðið, er að miklu leyti afleiðing af nýtingu fátækrar þjóðar á viðkvæmu landi norður á hjara veraldar í ellefu aldir. Landbúnaður er algengasta form landnýt- ingar og nauðsynlegt er að stefnt sé að sjálf- bærri nýtingu lands. Krafa dagsins er að búvörur séu ódýrar, hollar og framleiddar í sátt við umhverfið. Þær verða að standa sig í sam- keppni við erlenda framleiðslu, bæði hvað varðar verð og gæði. Jafnframt verður þó að gæta þess að ekki sé gengið á landgæði þegar fram í sækir. I öllum störfum sínum eiga ís- lenskir bændur því að stefna að því að skila landinu til komandi kynslóða í betra ástandi en það var þegar þeir tóku við því. Varðveisla jarðvegs er eitt af mikilvægustu viðfangsefnunum hér á landi. Eldvirkni og köld veðrátta veldur því að gróður er við- kvæmur og jarðvegur fokgjarn. Mikið land hefur blásið upp á liðnum öldum og er enn að blása. Afar brýnt er að laga búljárbeit að landgæðum. Mikilvægt er að ekki verði hæg- fara rýmun á næringarefnum í jarðvegi. Lítil hætta er á því hér á landi að næringarefni tapist út í umhverfíð þar sem ræktun einærra tegunda er lítil og ræktað land er lítill hluti af heildar- tlatarmáli landsins. Loks verður að gæta þess að í jarðveg safnist ekki skaðleg efni, s.s. þungmálmar, vamarefni sem em lengi að brotna niður og þrávirk lífræn efni. Hætta á slfku er þó einnig hverfandi hér. Landbúnaðurinn á sinn þátt í gróðurhúsa- áhrifunum margumtöluðu. Brennsla elds- neytis og metan, sem myndast í haughúsum og í meltingarfærum jórturdýra, eykur hlut gróðurhúsalofttegunda. Við framræslu vot- lendis eykst losun koltvíildis, en vemlega dregur úr myndun á metani. Binda má kolefni í gróðri og jarðvegi með því að auka umfang gróðurlendis, t.d. með landgræðslu og skóg- rækt. Nituráburður er oftast unninn með brennslu olíu erlendis. Ræktun belgjurta erþví liður í þeirri viðleitni að nýta sólarorku í stað olíu þar sem þær vinna nitur úr andrúms- loftinu. Maðurinn hefur með nærvem sinni haft áhrif á ásýnd landsins. Þau áhrif þurfa alls ekki að vera neikvæð þar sem landslagið getur orðið íjölbreyttara og fallegra. Til hefur orðið hugtakið búsetulandslag og í nágrannalönd- unum vilja menn varðveita sem flestar gerðir þess. Búsældarleg sveit með gróskumikil tún og fé á beit á sér sérstakan sess í hugum flestra Islendinga. Hún ber vott um ræktarsemi og dugnað genginna kynslóða og þeirra sem nú sjá landsmönnum fyrir landbúnaðarvömm. Gott útlit sveitabæja og nánasta umhverfis treystir þá fmynd í hugum neytenda að íslenskir bændur framleiði góða vöm í sátt við umhverfið. Ef íslenskur landbúnaður ber gæfu til að fylgja því leiðarljósi að skila landinu í betra horfí til komandi kynslóða er óhætt að segja að landnýting og landvernd séu systur. Áslaug Helgadótlir 66
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.