Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1997, Page 91

Náttúrufræðingurinn - 1997, Page 91
Aðalhlutar hattsvepps eru í færeysku nefndir: hattur,flíggj (fanir), leggur (stafur) og hold. Bragð er á færeysku smakkur og lyktin roykur. Hattsveppir kallast flíggja- soppar, belgsveppir poknusoppar, kólf- sveppir keppasoppar og asksveppir posa- soppar. Færeysku sveppanöfnin eru yfirleitt samsett af tveimur orðum eins og í dönsku og sýnast flest vera mynduð með hliðsjón af dönsku nöfnunum. Til dæmis heitir ber- serkjasveppurinn Reyður flugusoppur (danska: Rpd fluesvamp). Lerksúlungur og furusúlungur eru helstu matsveppirnir í Færeyjum eins og hér á landi og eru báðir innfluttir með barrtrjám, en auk þeirra vaxa þar ætisveppir (kampignonar), hnefasveppir og glætusveppir sem eru góðir til átu. Vaxfönungar (Hygrophor- aceae) eru sérlega áberandi í grasmólendi, sem er algengasta gróðurlendi Færeyja, en margar tegundir þeirra eru með áberandi sterkum litum. Annars er kverið ekki stílað upp á matsveppi sérstaklega og ekkert er um það efni í inngangsköflum þess. Veðrátta Færeyja er mild og rök og hentar því að jafnaði vel fyrir sveppavöxt. Segir Jóhannes að sumar tegundir geti vaxið þar árið um kring. Næstum allar sveppategundir sem lýst er í bókinni, vaxa einnig hér á landi og eru flestar þeirra nokkuð algengar hér. Má því segja það sama um þessa flórubók og þá grænlensku hvað varðar gagnsemi hennar hér. Jens H. Petersen: SVAMPERIGET Det naturvidenskabelige Fakultet - Aarhus Universitet. Rpdovre, Danmark, 1995. Þessi glænýja kennslubók í almennri sveppafræði barst mér nýlega frá háskólaforlaginu í Árósunt. Hún er einkum ætluð til grunnkennslu í sveppafræði við háskóla og aðra samsvarandi skóla en getur augljóslega líka gagnast þeim sem lengra eru komnir í fræðigreininni. Höfundur hennar er ungur sveppa- fræðingur og kennari við háskólann. Hann hefur tekið virkan þátt í rannsóknum á stórsveppaflóru Danmerkur, Færeyja, Grænlands og fleiri landa, eins og fram kernur í ofangreindum ritfregnum, og er snjall Ijósmyndari. Af einhverjum ástæðum hefur það sjaldan gerst að þeir sem fást við hina stærri sveppi, svo sem hattsveppi, belgsveppi eða vanfönunga, hafi lagt í það erfiða viðfangsefni að skrifa yfirlitsrit um ríki sveppanna eða kennslubækur unt almenna sveppafræði. Það hefur jafnan verið hlutverk þeirra sem grúska í smásæjum sveppum, enda má ætla að þeir hafi að jafnaði betra yfirlit yfir allt sveppakerfið. Fyrir bragðið hafa stórsveppirnir oftast orðið að láta sér nægja lítinn hlut í þess háttar bókum sem á engan hátt samsvarar fjölbreytni þeirra og tegundaauðgi. Það er því sérstakt ánægjuefni að nú hefur stórsveppafræðingur haslað sér völl á þessu sviði og sent frá sér þessa vel gerðu og á margan hátt nýstárlegu kennslubók þar sem hinir ýmsu flokkar stórsveppa njóta loks sannmælis á við smælingjana í svepparíkinu og hafa fengið það rými sem þeim hæfir. Og það sem ýmsum mun kannski þykja meiri tíðindi: Höfundur hefur „sparkað" nokkrum smásveppaflokkum út úr svepparíkinu. Það eru ilokkar sem nú eru almennt taldir skyldari jurtum eða dýrum, en þeirra helstir eru slímsveppir (slímverur) og eggsveppir. Þessir flokkar fá að vísu svolitla umfjöllun í viðauka bókarinnar en eru að öðru leyti útilokaðir. Síðarnefnda flokkinn kallar höfundur Ægsporealger (Oophyceae) sem myndi útleggjast „egggróþörungar“ eða eggþörungar. Bókin skiptist í tvo meginhluta. Fyrri hlutinn, um helmingur bókarinnar, er almenn sveppafræði en í þeim síðari er yfirlit um sveppakerfið, flokka, fylkingar, ættir o.s.frv. í almenna hlutanum er fjallað um eðlishætti og byggingu sveppa og sérstöðu þeirra meðal lifandi vera, vistfræði þeirra og hlut- 153

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.