Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 92

verk í náttúrunni, útbreiðslumynstur, sam-
félög og samlífi við aðrar lífverur. I byrjun er
sérstakur kafli um nýja grundvallarflokkun
lífvera jarðar í átta ríki í stað þeirra tvegga
(jurta og dýra) sem lengi liafa viðgengist.
Hinir hefðbundnu sveppaflokkar skipast
samkvæmt þessari skiptingu í þrjú ríki:
„litberaríki" (Chromista), frumdýraríki (Pro-
tozoa) og svepparíki (Mycota). Aðeins þeir
flokkar sem lenda í síðastnefnda ríkinu eru
„sveppir“ samkvæmt hinum nýja skilningi
sem fyrr var nefndur og hljóta umfjöllun
samkvæmt því í seinni hluta bókarinnar.
Höfundur skiptir þessum „ekta sveppuin"
í eftirfarandi meginflokka eða fylkingar:
Chytridiomycota (svipusveppi), Zygomy-
cota (oksveppi), Ascomycota (sekksveppi/
asksveppi) og Basidiomycota (kólfsveppi).
Athygli vekur að „vanburðasveppir“ (Fungi
imperfecti) eru ekki með í þessari upp-
talningu, né heldur fléttur (Lichenes) sem
höfundur setur í llokkinn „Lecanomy-
cetales" í fylkingu asksveppa. Þá eru
belgsveppir (Gastromycetes) ekki hafðir
sem sérstakur flokkur. Margar fleiri
nýjungar koma fram í llokkunarfræði höf-
undar sem of langt er upp að telja.
Má víst segja að höfundurinn hafi lagt sig
fram um að taka með allt það nýjasta sem
þekkt er á þessu sviði og reyndar í sveppa-
fræðinni allri. Að þessu leyti er kennslubók
hans mjög óvenjuleg og óhefðbundin því
höfundar kennslubóka eru vanalega mjög
varkárir og seinir að taka upp nýjungar. A
hinn bóginn markar þetta bókinni sérstakan
sess og gerir hana á ýmsan hátt gagnlegri en
ella.
Uppsetning bókarinnar er líka nokkuð
sérstök og að minni hyggju til fyrirmyndar.
Mikið er um rammagreinar sem prentaðar eru
á gráum grunni og ætlað er það hlutverk að
útskýra nánar eða veita frekari upplýsingar
um efnið á sömu síðu eða opnu. Þá eru á
annarri spássíu hverrar blaðsíðu allnokkrar
millitilvísanir í skylt efni eða myndir, og er
það mjög gagnlegt við lestur bókarinnar og
sérstaklega við nám.
Bókin er ríkulega myndskreytt með svart-
hvítum myndum eingöngu, bæði ljós-
myndum og skýringarteikningum sem hvort
tveggja er mjög vel gerl. Ljósmyndir af smá-
sæjum sveppum eða einkennum sveppa eru
margar frábærlega skýrar og með því besta
sem sést hefur á því sviði. Finnst mér
sannast á þessari bók að litmyndir eru ekki
endilega nauðsynlegar við lýsingu á
náttúrufyrirbærum eins og nú er almennt
talið.
Þó ýmsum muni líklega finnast höfundur
nokkuð nýjungagjarn og bók hans sér-
viskuleg, bætir hún örugglega úr brýnni
þörf sem lengi hefur verið fyrir kennslubók
af þessu tagi. Flestar samsvarandi bækur
eru orðnar 10-15 ára gamlar og sveppa-
fræðin hefur þróast ört síðustu árin.
Þess má geta að lokum að íslenskur
grasafræðingur, Svanhildur (Jónsdóttir)
Svane, sem einnig hefur starfað við kennslu
í Árósaháskóla er meðal þeirra sem höfund-
ur þakkar í formála bókar sinnar fyrir góðar
ábendingar, einkum varðandi fléttur.
Bókin er 344 bls. í Skírnisbroti, sterklega
heft, en óbundin. Hún kostar 248 danskar
krónur.
David Boertmann:
Thegenus HYGROCYBE
Fungi ofNorthern Europe-Vol 1.
Svampetryk, Greve 1995.
Hvarvetna þar sem graslendi er ríkjandi
gróður eru toppsveppir (Hygrocybe) og
hnúfusveppir (Camarophyllus) meðal
algengustu og mest áberandi sveppa, enda
eru flestar tegundir þeirra litskrúðugar.
Þannig er það einnig hér á landi og er vitað
um 23 tegundir eða fleiri af þessum
ættkvíslum sem hér eiga heima. Reyndar eru
flestar þeirra nokkuð auðgreindar en surnar
eru þó mjög breytilegar og þekkjast í
mörgum formum eða afbrigðum.
Nú hefur danskur sveppafræðingur,
David Boertmann að nafni, slegið þessum
tveimur ættkvíslum saman í eina sem hann
kallar Hygrocybe og ritað „mónógrafíu" um
tegundir hennar í Norðvestur-Evrópu og á
154