Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 7

Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 7
2. mynd. Vöxtur og minnkun Surtseyjar 1963-1998. Surtsey kom upp úr sjó 15. nóvember 1963 og meðan á eldgosum stóð stœkkaði eyjan mjög ört. Eftir að gosum láuk í júní 1967 hefur Surtsey minnkað verulega afvöldum sjávarrofs. I fyrstu var rofið mjög ört en síðan hefurjafn og þétt dregið úrþví. Verið er að útbúa nýtt kort af Surtsey eftir loftmynd frá 23. ágúst 1998 (1. mynd) og samkvæmt því er flatarmál hennar nú 1,48 km2. Náttúrufræðistofnun íslands dvöldust í Surtsey dagana 20- 23. júlí. Grasafræðingar kortlögðu útbreiðslu háplantna og flétta. Nýjar tegundir plantna fundust og eins nýir fundarstaðir þeirra. 47 tegundir háplantna fundust en síðan 1965 hafa fundist alls 54 háplöntutegundir í Surtsey. Dýrafræðingur á vegum Hringormanefndar flaug yfir Surts- ey 25. ágúst til að fylgjast með landsel sem hefur kæpt annað slagið á norðurtanganum (Surtseyjarfélagið 1993). Sjávarlíffræðingur frá Hafrannsókna- stofnuninni heimsótti Surtsey 15. október. Safnað var þörungum í fjörunni en alls hafa fundist 25 tegundir þörunga þar. Þess má geta að fyrsta plantan sem fannst í Surtsey (1964) var þörungur. Þá var fylgst með útsel bæði á landi og úr lofti, en útselur hefur kæpt þarna að staðaldri á haustin. Jarðfræðingar frá Náttúrufræðistofnun, Orkustofnun og Náttúrustofu Suðurlands dvöldust í Surtsey dagana 21.-24. ágúst. Jarðhiti var mældur bæði á yfirborði innan jarðhitasvæðisins, sem myndaðist 1967, og í borholu þeirri sem tekin var 1979. Þá var útbreiðsla jarðmyndana kortlögð að nýju, en verið er að vinna nýtt jarðfræðikort af Surtsey í mælikvarðanum 1:5.000 og mun það koma út í árslok 1998. Síðasta kort af Surtsey var byggt á loftmyndum teknum 1993 (Landmælingar íslands 1994). Landmælingar íslands hafa tekið alls 42 myndir af Surtsey síðan 1964. Hér er um að ræða einstæða röð mynda er sýnir vel vöxt og rof eldfjallaeyjar. A 2. mynd sést hvernig Surtsey hefur vaxið og minnkað að flatannáli á tímabilinu 1963-1998. Eyjan var orðin 2,7 km2 í lok gossins 1967, en er nú aðeins 1,48 km2. Þrátt fyrir þetta er ekki ástæða til að örvænta um örlög Surtseyjar; eldri Vest- mannaeyjarnar, sem mynduðust á sama hátt, hafa staðist sjávarrofið vel. Félagai' úr Hellarannsóknafélagi Islands dvöldust í Surtsey 26. ágúst til 3. september. Einn nýr hellir fannst en þrír hellar voru kort- lagðir nákvæmlega. I Surtsey hafa fundist alls tíu hraunhellar, fleiri en annars staðar á landinu, miðað við stærð svæðisins (Sig- urður S. Jónsson & Björn Hróarsson 1990). I sumum hellanna hafa varðveist sjaldgæfar 85

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.