Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 26

Tafla 3. pH og leiðni (pS/cm við 25°C) í ám afmismunandi vatnasviðum. -pH and conduc-
tivity (pS/cm at 25°C) in rivers in different types of catchment areas.
Sýrustig pH Leiðni pS/cm
Regnvatn/Rm'n water 4,2-6,9 ~10
Lindavötn á yngri móbergsmynduninni/Spring-fed rivers of younger palagonite formation SuðvesturlandAS'ow//i-VV'e.ví (1.1)* 7,1-8,9 54-105
Suðurland/SoMí/i (1.2) 6,9-10,3 124-214
Norðausturland/AGr?/?-£«,v/ (1.3) 7,7-9,7 111-192
Dragvötn á eldri móbergsmynduninni/D/recí run-ojf rivers ofthe older palagonite formation (2) 7,3-8,2 51-92
Heiðavötn///w«-o// rivers froni the highland wetlands Heiðar vestan Langjökuls/MA.v/ & North-West (3.1) 7,4-8,1 38-108
Díú'dvötn/Run-off rivers from relatively deep lakes Vesturland/5'ow//!-H/e,s7 (4.1) 7,1-7,2 65-73
Dragvötn á b 1 ágrýti smy ndu ni nniIDirect run-off rivers ofthe Tertiary basalt formation Vestfirö'w/Westfjords (5.1) 5,8-7,5 27-69
Austfirðir//io.s7 (5.3) 6,1-7,2 11-53
Jökulár/G/ac/o/ rivers Norðurland /North 6,1-7,8 9-84
Suðausturland/South-East 7,9-8,1 28-50
Suðurland/,S'oM//í 6,4-7,6 19-88
*Tölurnar innan sviga vísa til svæðisnúmera í vistfræðilegri flokkun íslenskra vatna eftir Arnþór Garðarsson (1979). ,
leysingar standa yfir (2. lafla), og pH helst lágt
í Breiðadalsá á Vestfjörðum fram eftir sumri,
líklega vegna þess hve snjóa leysir þar seint.
Glerkennt berg, eins og t.d. móberg,
eldfjallaaska og gjall, leysist mun hraðar en
kristallað berg með sömu efnasamsetningu
(SigurðurR. Gíslason og H.P. Eugster 1987a,
Sigurður R. Gíslason og Stefán Arnórsson
1988). Af þeim sökum og vegna þess langa
tíma sem vatn er í snertingu við jarðlög, eru
vatnsmiklar lindir sem eru í tengslum við
nútímajarðmyndanirog móbergssvæði mun
efnaríkari en yfirboiðsvatn á svæðum innan
blágrýtismyndunarinnar (3. tafla). Þetta telja
Sigurður R. Gíslason o.fl. (1996) að geti skýrt
hærri styrk fosfórs í ám á Suðurlandi en í
Borgarfirði (8. og 9. mynd), eins og síðar
verður vikið að, þótt fleira geti komið til.
Efnarannsóknir á grunnvatni hérlendis
eru umtalsverðar (Sigurður R. Gíslason og
H.P. Eugster 1987b, Freysteinn Sigurðsson
og Kristinn Einarsson 1988, Freysteinn
Sigurðsson 1990), en yfirlil um efnafræði
árvatns eru enn að mestu bundin við ár á
SV-landi (Halldór Ármannsson 1970,1971,
Halldór Ármannsson o.fl. 1973 og Sigurjón
Rist 1974,1986). Um árabil hafa verið tekin
sýni úr jökulám og dragám til greiningar á
framburði þeirra, m.a. heildarstyrk upp-
leystra efna. Virðist mega skipta ám í nokkra
flokka hvað varðar heildarstyrk efna. Dragár
á blágrýtissvæðum (tertíer) með upptök í
104