Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 18

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 18
1. mynd. Nýsjálenski flatormurinn Artioposthia triangulata. I framhluta þeirra mótar fyrir egghylkjum. Ljósm. Dr. Rod P. Blackshaw. lendis áður á þurrlendi, Rhynchodemus terrestris, en það var undir Eyjafjöllum og í Pétursey (Lindroth o.fl. 1973). Þurr- lendistegundir eru útbreiddar í hitabeltinu en nokkrar tegundir iðorma eru algengar á rökum svæðum í tempraða beltinu. Þær eru mun sjaldgæfari en tegundir í fersk- vatni, sem eru smávaxnar (oft um 1 mm), litríkar og finnast í töluverðum mæli í tjörnum og pollum hérlendis (Helgi Hall- grímsson 1979). Nýsjálenski flatormurinn er eins og nafnið bendir til flatvaxinn og dökkbrúnn með daufan fjólubláan blæ. Hliðarnar eru hálfgagnsæjar og kviðurinn ljós. Munnopið er á kvið dýrsins. Flat- ormurinn getur orðið um 20 cm langur en í hvíld hringar hann sig upp og er umlukinn slími. Hann er sléttur en ekki liðskiptur og því töluvert frábrugðinn ánamaðki (1. mynd). Flatormurinn er tvíkynja, sem þýðir að bæði egg og sæði myndast í hverjum ormi. Fullorðnu dýrin mynda egghylki sem í fyrstu eru hvít, fá síðan á sig rauðan lit og sólarhringsgömul eru þau svört og gljá- andi, einna líkust sólberjum. Egghylkin geta orðið 9 mm að lengd og liggja nokkur saman í slímpoka á yfirborði jarðvegs. Að jafnaði þroskast 8 flatormar í hverju egg- hylki. Blackshaw (1995, munnleg heim- ild) hefur bent á að við írskar aðstæður framleiði flatormurinn 6 egghylki á ári og sé þroskunartími þeirra um 9 vikur. Berist flatormurinn hingað til lands er líklegt að tímgun hans verði hægari en á Irlandi því meðalárshiti þar er um 5°C hærri en hér á landi. Fæðuöflun Flatormurinn er náttdýr líkt og frændur hans í hitabeltinu. Hann forðast sólarljós og hita dagsins og liggur þá t.d. undir steinum, trjágreinum og gangstéttar- hellum. Að næturlagi yfirgefur flatormur- inn fylgsni sitt í leit að bráð, sem yfirleitt eru ánamaðkar en einnig sniglar og ýmis liðdýr. Hann lifir einkum á þeim tegund- um ánamaðka sem lifa á og við yfirborð jarðvegs. Slíkar tegundir eru algengar í ræktuðu landi hérlendis og í Færeyjum (Hólmfríður Sigurðardóttir og Guðni Þor- valdsson 1994, Christensen og Mather 16
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.