Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 37

Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 37
3. mynd. Síðasti torfbœrinn í Landbroti, Kársstaðir. Ljósm. Jón Jónsson 1930. hafa farið með Uppsali, jafnvel oftar en einu sinni. í Skaftáreldum fóru átta jarðir tímabundið í eyði en voru aftur komnar í byggð 1784-1786 að Ytri-Dalbæ undan- skildum, en sá bær var í eyði til 1793 (Björn Magnússon 1973). Hvílíkt afhroð Landbrotsbyggð galt í Skaftáreldum sést best af því að á árunurn 1784-1785 létust 75 af 177 íbúum sveitarinnar samkvæmt skýrslu séra Jóns Steingrímssonar (Æfi- saga séra Jóns Steingrímssonar, Helgafell 1945). Af skýrslu þeirri er ljóst að í Land- broti og Fljótshverfi hefur mannfallið orðið mest í eldsveitunum. ■ HRAUNIN ÞRJÚ Jarðsögulega tengist Landbrot þremur ntiklum hraunflóðum sem öll hafa runnið sömu leið ofan af hálendinu þótt ekki séu þau öll frá sömu eldstöðvum. Yngst þeirra er Skaftáreldahraun sem rann fyrir rúmum 200 árum. Um það verður hér ekki fjallað sérstaklega. Elst, það nú er vitað, er hraun það er ég hef áður kennt við Botna í Meðallandi en sem ég hef líka leyft mér að kalla Skaftáreldahraun hið fyrsta (Jón Jónsson 1978). Á grundvelli athugana í Eldborgaröðum sumarið 1990 og síðar hallast ég nú æ meir að þeirri skoðun að það ætti að heita Rauðölduhraun (Jón Jónsson 1990a). Niðri í byggð sést þetta hraun, það ég best veit, fyrst á Fit sunnan Ásavatns sem næst beint suður af Ytri- Ásum, en þar eru í því allnokkrir gervi- gígir. Það er á stóru svæði suður og vestur af Botnum þar sem mikill fjöldi linda kemur upp úr því, en þær mynda raunar Eldvatnið, ásamt afrennsli úr Fljótsbotni. Hraun þetta má svo rekja austur eftir, í og meðfram farvegi Eldvatns. í því er Hólma- drangur (4. mynd), á korti Herforingja- ráðsins frá 1904 nefndur Hádegisdrangur, og ætla ég það nafn réttara því drangurinn var eyktamark frá kirkjustaðnum Hólma- seli og í hádegisstað þaðan, en sá bær fór undir hraun aðfaranótt sunnudags 22. júní 1783. Að sögn Eyjólfs Eyjólfssonar á Hnausum var foss í Eldvatninu skammt 35
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.