Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 28

Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 28
1902, að landrek frá pólsvæðunum myndi geta átt sér stað. Árið 1908 gaf bandarískur visindamaður, Frank B. Taylor, út bækling á eigin kostnað, er var síðan birtur 1910 í Geological Society of America Bulletin 21 (bls. 197 — 226), með titlinum: Beanngs of the Tertiary mountain bell in the origin of the earlh ’splan. Þar setur Taylor fram skoðanir um landrek (7. mynd), sem um margt voru mjög svip- aðar skoðunum Wegeners en i sumu líkari núráðandi skoðunum um rek, eins og sjá má á korti hans. Taylor vekur athygli á Miðatlantshryggnum í sam- bandi við rekið. Hann reiknaði einnig með reki í átt að miðbaug. Að því er Wegener heldur fram í fyrsta fyrirlestri sínum um landrekið, hafði hann enga vitneskju um þessa fyrirrennara sína, þegar skoðanir hans voru að mótast. Hann setur landreks- kenninguna fram á miklu breiðari grundvelli en Taylor, færir fyrir henni miklu fleiri og meira sannfærandi rök og fylgir málinu fast eftir. Það var að heita má eingöngu hans rit, sem kom róti á hugi manna og menn tóku afstöðu til. Er ekki að ófyrirsynju, að bent hefur verið á Alfred R. Wallace og Charles Darwin sem hliðstæðu Taylors og Wegeners. Þegar frá upphafi urðu skoðanir mjög skiptar um Wegenerskenninguna. Hún hlaut marga áhangendur og suma ákafa, en einnig hatrama andstæðinga. Meðal annarra voru tveir af allra fremstu jarðfræðingum Þjóðverja í þann tíma, Hans Stille og áðurnefndur Hans Cloos, í hópi hinna vantrúuðu. Með vaxandi gengi jarðeðlisfræði á 3. og 4. áratug okkar aldar óx mótbyr gegn kenningunni og þá einkum vegna þess, að Jreir kraftar, er Wegener hafði reikn- að með að drifu landrekið, reiknuðust vera hlægilega langt frá því að geta það. Pólflóttaaflið rninna en hundraðþús- undasti þess, er þyrfti til að valda land- reki. I síðari útgáfum bókar sinnar viðurkennir Wegener sjálfur, að fleira muni líklega þurfa til en pólflótta og vesturrek, og telur þar á meðal hitafars- strauma undir jarðskorpunni, sem þá var farið að ræða. I nóvember 1926 var haldin i New York borg, á vegum Félags amerískra olíujarðfræðinga, ráðstefna um landrek og Wegenerskenninguna. Aðalhvata- maður ráðstefnunnar, van der Gracht, varaforseti stórs olíufélags, Maryland Oil Company, lýsti í setningarræðu vaxandi hrifningu sinni af þessari kenningu. En þótt einstaka ræðumaður á þessari ráðstefnu, svo sem hinn virti Reginald Daly, teldu kenninguna at- hyglisverða og i sumu sannfærandi, voru flestir ræðumenn henni mjög and- snúnir. Fóru sumir virtir vísindamenn unt hana háðulegum orðum og segja má, að með þessari ráðstefnu hafi hún verið kveðin svo niður vestanhafs, að hún mátti heita þurrkuð út úr hugurn jarðvísindamanna þar í meir en aldar- fjórðung. En austan hafs voru nokkrir mikilsmetnir jarðfræðingar, sem ekki létu af trúnni á landrek og töldu, að ekki yrði gengið framhjá mörgum rökum Wegeners. enda þótt þeir teldu skýring- ar hans á landrekinu fjarstæðu, og hölluðust helst að hitafarsstraumum undir jarðskorpunni. Meðal þessara jarðfræðinga var Suður-Afríkumaðurinn Du Toit, einn einbeittasti postuli landrekskenningar- innar á 3. og 4. áratugnum, enda nokkur af sterkustu rökum Wegeners sótt til Suður-Afríku. Annar, sem vert er að 22
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.