Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1984, Page 71

Náttúrufræðingurinn - 1984, Page 71
Ævar Petersen: Leðurskjaldbaka fundin við ísland Þegar Einar Hansen og sonur hans Sigurður voru að koma úr róðri á trillubátnum Hrefnu II frá Hólmavík, rákust þeir á ferlíki eitt sem maraði í hálfu kafi. Komu þeir hákarlasókn á skepnuna, en við það tók hún að sökkva. Engu að síður tókst þeim að draga dýrið til Hólmavíkur, en hér reyndist vera komin risavaxin sæ- skjaldbaka. Þetta var 1. október 1963, rétt eftir hádegi, en þá voru þeir feðgar staddir skammt innan við Grímsey á Stein- grímsfirði, á miðjum firði undan Glámaströnd. Við komuna til Hólmavíkur var dýr- ið skoðað af héraðslækninum, sem úr- skurðaði það nýdautt og ekkert farið að rotna. Fundurinn vakti talsverða athygli hér á landi á sínum tíma, enda í fyrsta sinn sem sannað var að sæ- skjaldbaka hefði komið til íslands. Var getið um hana í öllum dagblöðum dagana 2.-5. október 1963, einnig af og til fram eftir mánuðinum. Hefur ekki verið skýrt frá þessum fundi á öðrum vettvangi, og því er þetta greinarkorn til komið. Skjaldbakan var vegin og mæld við komuna til Hólmavíkur og reyndist vera: Þyngd 370-380 kg Lengd 203 cm Breidd (ásamt bægslum) 240 cm. Lengd hvors bægslis 100 cm Mesta þykkt (hæð) 50 cm Dýrið var greint til tegundar sem leðurskjaldbaka og heitir Dermoche- lys coriacea (Linneus, 1758) á latínu. Þetta er stærsta skjaldbökutegund sem til er. Helsta einkenni hennar, auk stærðarinnar, er bakskjöldurinn. Hann er með 5 eða 7 hryggjum sem liggja eftir skildinum endilöngum og er odddreginn að aftanverðu (Brongersma 1967). Leðurskjaldbakan á Hólmavík var keypt af finnanda fyrir 10.000 krónur, og lagði Menntamálaráðuneytið fram fé til kaupanna. Gerð var afsteypa af henni í Kaupmannahöfn, sem varð- veitt er í Náttúrufræðistofnun íslands og er til sýnis í safninu (1. mynd). Aður en skjaldbakan kom til safns- ins, hélt finnandinn sýningar á henni. Strax og hún fannst dreif að fólk af Hólmavík og úr nágrannasveitum til þess að skoða gripinn. Fór Einar svo með dýrið til Akraness, þar sem hann sýndi það 17. október sama ár, en í Reykjavík 20. október. Á þriðja þús- und manns munu hafa séð skjaldbök- una í Reykjavík þennan eina sýning- ardag. Leðurskjaldbökur eru sjávardýr, sem einungis koma að landi til þess að verpa eggjum sínum. Þær lifa í hlýjum sjó hitabeltislanda en flækjast stund- um út fyrir sín venjulegu heimkynni. Leðurskjaldbökur hafa oft fundist við Náttúrufræðingurinn 53 (3—4), bls. 161 — 163, 1984 161
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.