Náttúrufræðingurinn - 1988, Blaðsíða 8

5. mynd. Sigurður Thoroddsen, Niels Nielsen og Pálmi Hannesson. Myndin er tekin í
fyrsta leiðangri Nielsens, 1924. Líklega eru þeir nýstignir af baki, allir með svipu í hönd.
Sigurður Thoroddsen, Niels Nielsen and Pálmi Hannesson during Nielsen’s first expedi-
tion to Iceland. (ljósm. photo. ?)
þeir þar tvennar áður ókunnar eld-
stöðvar, sem þeim þóttu vera jarð-
fræðilega „mjög áhugaverðar“. Legu
þeirra er þó því miður ekki lýst nánar.
(Hér mun átt við Sólkötlu og Illa-
hraun, einnig fundu þeir áður óþekkt
sprengigígasvæði).
3) . Gert var kort af eldstöðvunum,
sem Illahraun er runnið frá ásamt
hrauninu sunnan og vestan undir
Hofsjökli og var því lýst. Að vísu
höfðu sunnlenskir gangnamenn þekkt
hraunið, en engin vísindaleg könnun
eða lýsing hafði verið gerð af því. Þá
var könnuð dyngja, sem myndast hefir
eftir ísöld í jaðri Langjökuls.
4) . Rannsókn á jöklum. Langjökli
við Hvítárvatn var rækilega lýst m.a.
hversu skriðjöklarnir ganga fram í
vatnið og þeir brotna. Þá var suður-
jaðar Hofsjökuls kannaður eftir föng-
um en hann var lítt kannaður áður,
var uppdráttur gerður af honum. Þá
voru ýmsar athuganir gerðar á jökul-
röndinni, myndun jökulgarða, sveiflur
í framskriði jökulsins og afrennsli
hans.
5). Ýmsar athuganir og rannsóknir
á Suðurlandi, þar sem leið þeirra lá
um. Hvarvetna var landmótuninni
skipt upp í þróunarstig, einkum þó í
Hrafnabjörgum, Botnssúlum, Ár-
mannsfelli og Hlöðufelli, auk fjall-
anna sunnan undir Hofsjökli.
Helstu niðurstöður rannsóknanna
eru þessar í stuttu máli: Flest hinna
könnuðu fjalla teljast rishryggir
(horst) og hafa orðið til eftir ísöld, en
nokkrir þó á hlýskeiðum milli jökul-
skeiða. Gerð var tilraun til að aldurs-
126