Náttúrufræðingurinn - 1988, Blaðsíða 23

saman eftir aö gljúfrið varð til, svo að
ekkert sér til þess að utan.
Við héldum áfram vestur á bóginn
daginn eftir ásamt Pálma og komum
að kvöldi að Vík í Mýrdal. Við stað-
næmdumst um hríð á Mýrdalssandi,
til að líta á farveg Kötluhlaupsins
1918. Stórgrýtisbjörg, sem liggja á víð
og dreif á sandinum, vitna um eldri
jökulhlaup.
Næstu tvo daga héldum við kyrru
fyrir í Vík og skoðuðum þaðan
Lambaheiði, umhverfi Höfðabrekku
og suðurhlíð Höfðabrekkufjalls. Og
loks gengum við frá farangri okkar til
flutnings í síðasta sinn í allri ferðinni.
Við fórum frá Vík 14. júlí, vorum
síðan tvo daga um kyrrt í Reykjavík,
en brugðum okkur þó seinni daginn
upp í Esju ásamt dr. Helga Péturss.
Aftur var lagt af stað 17. júlí, en þá
ók Pálmi Hannesson okkur á skóla-
bflnum „Grána" austur að Seljalandi
undir Eyjafjöllum, en komið var við í
Rauðhólum og Reykjakoti í Hvera-
gerði.
í Eyjafjallasveitinni skoðuðum við
einkum umhverfið hjá Skógafossi og
Hvammi, og síðast endann á hamra-
þilinu norðan við Seljalandsfoss, en
fórum að kvöldi hins 19. vestur að
Þjórsá og upp með henni að Asólfs-
stöðum í Þjórsárdal. Þar höfðum við
tveggja daga viðdvöl. Fyrra kvöldið
urðum við vitni að hroðalegum sand-
byl innan úr Þjórsárdalnum. Síðari
daginn fór ég fyrst vestur að Gauks-
höfða, sem er móbergshaus með
dreifðum basaltbólstrum. Þá fórum
við einnig seinni hluta dags inn í Gjá.
Ég klifraði svo hátt, að ég fengi yfir-
sýn um dalinn. Allt yfirborð hans er
þakið vikri, bæði basalt- og líparít-
vikri. Auðsætt er, að öll fíngerðasta
mylsnan úr gjóskunni er fokin brott.
Við héldum aftur til Reykjavíkur
22. júlí. í leiðinni gekk ég upp í Silfur-
11. mynd. Helgi Pjeturss, jarðfræðingur og
Niels Nielsen virða fyrir sér útsýnið ofan
af Úlfarsfelli í lok leiðangursins 1936. í
baksýn eru Mosfell og Esja. The geologists
Helgi Pjeturss artd Niels Nielsen scan the
view from Úlfarsfell in 1936. (ljósm.
photo. Arne Noe-Nygaard)
bergið í Ingólfsfjalli. Við höfðum all-
langa viðdvöl í Hveragerði, þar sem
ég tók mikið af myndum af hverum,
bæði gjósandi og í ró. Myndir þessar
voru síðar birtar í riti Tom Barths,
„Volcanic Geology, Hot springs and
Geysers of Iceland“ (1950).
LOKAORÐ
Heklugosið 1947-1948 var ævintýrið
mikla í hugum margra okkar. Þá hitt-
umst við í síðasta sinn, Pálmi, Stein-
þór, Nilaus og ég úti á sjálfum vett-
vangi atburðanna. Eftiróm þess ævin-
týris er að finna í skrifum Pálma
(1947), Nielsens (1948) og Noe-Ny-
gaards (1979). Sérstöku tímabili var
hér með lokið. Ný kynslóð jarð-
fræðinga var tekin til starfa á íslandi
og þeir unnu af kappi. Árangurinn af
Heklurannsóknunum þeirra birtust í
ritsafninu „The Eruption of Hekla
141