Náttúrufræðingurinn - 1966, Qupperneq 5

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
155
gossins mun framleiðsla gosmalar hafa verið að meðaltali 40—50
teningsmetrar á sekúndu, en með þeirri framleiðslu hafði það tek-
ið 4—5 daga að hlaða Surtseyjarhrygginn upp að yfirborði sævar,
því að gera má ráð fyrir, að efni í honum sé nokkru þéttara en sú
gosmöl, er hlóð Surtsey upp ofan sævar.
ÚTDRÁTTUR ÚR GOSANNÁL
1963
14. nóv. Ólafur Vestmann, kokkur á vélbátnum ísleifi II frá
Vestmannaeyjum, sem staddur er um 4 sjómílur vestur af Geir-
fuglaskeri, verður þess var kl. 7.15, að revkur stígur upp úr sjónum
nokkru sunnar. Skipstjórinn, Guðmar Tómasson, siglir nær til þess
að athuga fyrirbærið nánar og reynist þetta vera neðansjávargos á
gossprungu. Kl. 10.30 er gosmökkurinn orðinn 3.5 km hár. Þá gýs
á 3 stöðum á gossprungu með stefnu um N35°A— S35°V, um 3
sjómílur VSV af Geirfuglaskeri (1. og 2. mynd). Lengd gossprung-
unnar er 300—400 m.
15. nóv. Um kl. 9.30 sést, að myndazt hefur eyja, 400—500 m
löng og 8—10 m há. Þennan dag og af og til næstu mánuðina nær
gosmökkurinn næstum upp undir veðrahvörf, þ. e. 8—9 km hæð,
og sést iðulega frá Reykjavík.
16. nóv. Hæð eyjar 37 m, lengd um 500 m. Eyjan er sporöskju-
laga liryggur, klofinn að endilöngu. Þar gýs á 3—4 stöðum.
17. nóv. Hæð eyjar 43 m.
18. nóv. Hæð eyjar 43—44 m, lengd um 540 m.
19. nóv. Hæðin um 60 m, lengd um 600 m. Eyjan er sem ílangur
hófur að lögun, opin til norðausturs.
20. nóv. Eyjan um 70 m há. Lengd SV—NA um 900 m, breidd
600-700 m.
23. nóv. Hæð um 100 m.
26. nóv. Aðfaranótt þessa dags fyrsta öskufallið í Eyjum svo að
nokkru næmi. Eyjan enn hóflaga, en nú var fyllt í gígskarðið til
NA, en annað rofið í gígvegginn gegnt suðri. Hélzt þetta svo að
mestu, sem og hóflögun eyjarinnar, til janúarloka 1964.
1. des. Hæð eyjar 102 m. Mesta þvermál um 740 m. Hlé á gos-
inu 4 klst.
5. des. Hæð 112 m. Mesta þvermál 890 m.