Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1966, Blaðsíða 35

Náttúrufræðingurinn - 1966, Blaðsíða 35
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 181 hyaloclastites, pillow lava and lava. As regards structure and build up Surtsey is thus a striking parallell to the Icelandic tablemountains or the tuyas of British Columbia, tlie socles of which also were built up under water (melt- water) within the Pleistocene ice sheets according to the view of G. Kjartansson, W. H. Mathews and others, now generally accepted. Tlie main difference one may expect between oceanic and glacial tablemountains is that airborne pyro- clasts (tephra) constitute a proportionately greater part of the oceanic ones as they are piled up in an open and often stormy sea wliicli is likely to prolong the explosive (phreatic) activity wliereas the glacial tablemountains were piled up in calm water. Capelinhos in the Azores was built up 1957/58 in a similar way as Surtsey although its effusive activity did not forrn a real lava shield. Surtsey is in many ways very interesting from a geomorphological point of view. Exogenic agencies, especially marine abrasion and wind erosion, work tliere with an astonishingly great speed and one can there study their effect on a landscape of a known initial stage. Especially remarkable are the rapid changes of the coastline because of erosion in some places, deposition in other. Pl. II a and b and Pl. III a show three stages in the development of the lava shore on the south side of the island. The rounding of gravel and blocks has also been remarkably rapid. Guðmundur E. Sigvaldason: Um rannsóknir á gosefnum í grein þessari segir £rá því starl'i, sem unnið hefur verið af jarð- fræðingum Atvinnudeildar Háskólans í sambandi við Surtseyjar- gosið. Tilgangur greinarinnar er ekki sá að gi'eina frá niðurstöðum rannsókna, en öllu fremur reynt að skýra í almennu yfirliti hvað Irefur verið gert og hversvegna. Þeir sem unnið liafa að þessu starfi liafa skipt með sér verkum þannig, að Gunnlaugur Elíasson hefur, ásarnt höfundi þessarar greinar, safnað lofttegundum og athugað efnasamsetningu þeirra og útfellinga á yfirborði hrauna. Sigurður Steinjrórsson hefur framkvæmt rannsóknir á efnasamsetningu og bergfræði ösku og hrauns. Þá hefur Haraldur Sigurðsson unnið að
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.