Náttúrufræðingurinn - 1966, Blaðsíða 46

192
NÁTTÚ RU FRÆÐ1N GU RI N N
1800 m á 21/2 mínútu, eða 12 m/sek, og nær 8,8 km hæð. Fjórum
mínútum síðar sést nýr skýjabólstur stíga með sama liraða frá 7,6
km hæð og allt upp í 9,2 km. Þetta er mesta hæð gosskýsins á nteð-
an myndir voru teknar af því, en þessari hæð náði það kl. 10:10.
Þetta þarf þó ekki að þýða, að gosið hafi verið kraftmest á þessum
tíma, þar sem hitinn í gufuhvolfinu hefur líka sitt að segja fyrir
hæð þá sem skýið kemst í. Samkvæmt háloftamælingum Veðurstof-
unnar hefur hitinn verið tiltölulega lágur þennan dag í efri hluta
gufuhvolfsins, um h-60°C í 9 km hæð, en það stuðlar að því, að
skýið geti stigið liátt upp. Eftir þessa miklu hrinu dregur úr gosinu
og lítið sést af nýjum bólstrum fram til hádegis, en þá taka þeir að
stíga upp með 3—5 mínútna millibili og fara síhækkandi franr til kl.
12:30 og ná þá 8 km hæð. Næsta klukkutímann heldur bólstramynd-
unin áfram, en hæð skýsins lækkar jafnt og þétt niður í 5,2 km. Síðan
hækkar það aftur á 15 mínútum upp í 8 km en helzt svo stöðugt í um
það bil 7,5 km hæð fram til kl. 14:30, en þá hættir myndatakan.
Síðasti dagur myndatökunar var 1. desember. Hófst hún um kl.
9:30, en ekkert ský sást yíir fjallsbrúnina fram til kl. 13:20. Sam-
kvæmt upplýsingum Sigurðar Þórarinssonar, sem var á gosstöðv-
unum þennan dag, lá gosið algjörlega niðri frá kl. 9:22 til kl. 13:05.
1. mynd sýnir hæð gosskýsins frá því að það kemur í 1 jós yfir Reykja-
nesfjallgarðinum og þangað til myrkrið stöðvar myndatökuna um
kl. 15. Veður var bjart þennan dag, en efsti hluit skýsins lá í sterk-
um vestanvindi (vindhraði um 30 m/sek), sem bar það til hliðar,
svo að nýir bólstrar konm skírt fram á myndunum. Brotnu lín-
urnar gefa hæð Jtessara hólstra áður en Jreir eru komnir upp fyrir
gamla skýið. Þeir koma yfirleitt á 4—5 mínútna fresti og stíga 10—
14 metra á sekúndu. Til hægri á myndinni er sýnt, hvernig hitastig-
ið breytist upp í gegnum gufuhvolfið samkvæmt háloftamæling-
um Veðurstofunnar, en efst í skýinu er tæplega 50 stiga frost.
Athuganir þær, sem hér hefur verið lýst, gefa ekki til kynna
neina varanlega breytingu á starfsemi gossins fyrsta hálfa mánuð-
inn. Svo virðist þó sem minna hafi borið á gosmekkinum frá
Reykjavík séð Jregar líða tók á Jrá rúma fjóra mánuði, sem ösku-
gosið stóð, áður en Jrað breyttist í hraungos. Þegar öskugos hófust
aftur í Syrtlingi og á gosstöðvunum suðvestur af Surtsey var gos-
mökkurinn sjaldan svo hár, að hann sæist frá Reykjavík, og virðist
gosið stöðugt fara þverrandi.