Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1966, Side 50

Náttúrufræðingurinn - 1966, Side 50
196 NÁTTÚ RUFRÆÐINGURIN N Eltir að hraun tók að renna út í sjó, endurtók Sveinbjörn raf- sviðsmælingar sínar undir gufuskýinu, sem myndaðist við upp- gufun sjávarins. Mælingin sýndi að skýið bar með sér jákvæða raf- hleðslu, en enga neikvæða, og að hleðslan í hverjum rúmmetra 800 m frá upptökum skýsins, var álíka mikil eins og í gosskýinu áður. Bein mæling í gufustróknum upp frá bráðnu hrauninu gaf sama hleðsluþykkni og áður hafði verið áætlað fyrir gostrókinn, eða um 2-107 coulomb/m3. Mælingar undir gufuskýinu frá gígnum sýndu hins vegar enga rafhleðslu. Heildarmyndin, sem þeir félagar draga upp af truflunum þeim, sem gosið veldur á rafsviðinu í gufuhvolfinu, er á þessa leið: í gígnum verður með einhverjum hætti aðgreining á rafhleðsl- um, jrannig að gosefnin, sem þeytast upp úr gígnum með miklum hraða, bera með sér jákvæða rafltleðslu. Þessi lileðsla safnast fyrir í gosskýinu þar til rafsviðið er orðið svo sterkt, að elding brýzt í gegnum loftið. Einnig eyðist ldeðslan smátt og smátt vegna raf- leiðni loftsins. Talið er að neikvæða hleðslan neðst í gosskýinu myndist fyrir áhrif jákvæðu hleðslunnar, líklega við kórónustraum frá eyjunni. í grein eftir Sveinbjörn Bjiirnsson, Duncan Blanchard og Tlieo- dore Spencer (Björnsson o. fl. 1966), er svo fjallað nánar um að- greiningu rafhleðslanna. Með tilraunum í rannsóknastofu hafa Blanchard og Spencer fundið, að sé sjó skvett á glóandi hraunmola þá fær gufan jákvæða hleðslu, en hraunmolinn neikvæða. Niður- stöður þessar koma mjög vel heim við athuganir Sveinbjörns á hleðslu gufustróksins og benda til þess að örsmáir vatnsdropar slöngvist út lrá heitu yfirborði liraunsins og beri með sér jákvætt rafmagn. Eitthvað hliðstætt kann að geta gerzt í gígnum, en þó virðist mér eðlilegra að aðgreining rafhleðslanna yrði aðallega í gosmekkinum um leið og hann greinist í gufu, sem stígur upp, og föst gosefni, sem falla niður. Áhrif gossins á hafið. Ef öll orka gossins, 100 milljón kílówött, færi í að hita upp sjó- inn, gæti það hitað 1 rúmkílómetra af sjó um 2° á einum sólar- hring. Mætti því ætla að mælanleg upphitun yrði á allstóru svæði út frá gosstöðvunum, þar sem dýpið er aðeins rúmir 100 m. Einu

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.