Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 12

122
NÁTTÚRUFR.
frjókornum. Þetta sannar það, er ég áður sagði, að grenið tók
eigi að klæða landið fyrr en í lok bronsealdar, og að það hefir
breiðst út tiltölulega mjög fljótt. Þannig getum við, með því að
taka nægilega mörg sýnishorn og frjógreina þau, nákvæmlega
rakið sögu skóganna í héraðinu. Vitanlega megum við eigi draga
allt of miklar ályktanir af rannsókn einnar mýrar. En er vér
höfum rannsakað tugi, og þeim ber saman í aðalatriðunum, er
eigi lengur ástæða til þess að rengja. í Suður- og Mið-Svíþjóð,
sem munu bezt rannsakaðar allra landa hvað mýrar snertir,
hafa allar stærri mýrar verið mældar, og yfir 100,000 sýnis-
horn verið tekin til frjógreiningar. Það er eigi lítið verk, sem
liggur í slíkum rannsóknum, því að meðaltali mun frjógreining
hvers sýnishorns taka 2 tíma. Og það er ekki aðeins saga skóg-
anna, sem hægt er að rekja á þennan hátt, heldur og gróðursins
yfirleitt, því tekist hefir að þekkja í sundur ýms frjókorn önnur
en trjánna, svo sem frjókorn grasa- og hálfgrasaættanna, ýmissa
lyngtegunda o. s. frv. Mikið vantar þó á, að þekkja megi frjó-
korn allra jurtaætta, og mörg virðast eigi varðveitast í mýrun-
um, en af þeim, er finnast, má mikið ráða. Ég skal nefna eitt
dæmi. Ofarlega í jarðvegslögum í dölum Vestur-Grænlands er
dökkt lag, og hefir mikið verið deilt um, hve gamalt það væri.
Hafa sumir haldið því fram, að það væri frá dögum íslendinga
þar í landi, en aðrir hafa talið það eldra. Nú hefir danskur jarð-
fræðingur nýlega rannsakað þetta, og það hefir sýnt sig við frjó-
greininguna, að þegar upp í þetta lag kemur, fækkar birkifrjó-
um skyndilega, en tala grasafrjóa meira en hundraðfaldast. Þetta
tekur af öll tvímæli um, að lagið hefir tekið að myndast eftir
komu Islendinga þangað. Þeir hafa rutt bjarkaskógum. Tún og
engjar hafa komið í staðinn.
í þessu lagi hafa og fundizt frjó jurtar þeirrar, er á latínu
heitir „myrica gale“. Jurt þessi er notuð til ölgerðar, en finnst
nú eigi á Grænlandi. Að öllum líkindum hefir hún flutzt til Græn-
lands með Norðurlandabúum, er hafa notað hana til ölgerð-
ar: landanum hefir löngum þótt bjórinn góður. Síðar hefir
hún dáið út. Það er og auðsætt, að nýtizku mýrafræði og forn-
menjafræði (arkeologi) eru ómetanleg hjálp hvor annari. Ég get
skýrt það með einu dæmi. 1 mýri nokkurri finnst bronseöxi. Af
lögun hennar má sjá, að hún er frá lokum fyrri hluta bronsealdar.
Við frjógreinum lagið, er hún fannst í. Þar finnum við t. d. 38 %
furufrjó, 17 % barkafrjó o. s. frv. Við fáum því að vita, hvernig
skógurinn leit hér út í lok fyrri hluta bronsealdarinnar.