Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 38

Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 38
148 NÁTTÚRUFR. magn þess og glæðitapsins fer töluvert saman. Borið saman við þýzkan lössjarðveg er köfnunarefnismagnið og humusmagnið mjög mikið. Magn kalks, magnesíu og fosforsýru í heitri saltsýruupplausn er ekki fyllilega sambærilegt við þann þýzka jarðveg, því að þar er tilgreint allt magn þessara efna. En þó er það nokkuð víst, að kalkmagn íslenzks jarðvegs er töluvert undir því, sem venjulegt er í lössjarðvegi. Kalí og fosforsýruinnihald virðist æði misjafnt, en þó er það einkum fosforsýran, sem er breytileg. Það, sem sagt hefir verið hér að framan um íslenzka fokjörð, virðist gefa bendingar um, að hún sé all-frábrugðin þeim lössjarð- vegi, sem almennur er sunnar á hnettinum. Hún er grófgerðari, inniheldur meira af lífrænum efnum, viðspyrnu hennar er senni- lega öðruvísi varið og sennilega er hún töluvert snauðari að kalki (og inniheldur það í öðrum samböndum). En í holtum og móum, í kjörrum og skógum, í hraunum og heiðum er það fokjörðin, sem myndar hið gróðurberandi lag. Hvar sem við komum á ferðalagi okkar, og hvert sem við höfum ferðast á íslandi bæði fyrr og síðar, höfum við hvergi rekist á annan gróðurberandi „þurran“ jarðveg. Því að þær sandeyrar og hólmar, sem myndast í ám og vötnum, eru varla teljandi, þegar litið er á landið í heild. Auk fokjarðarinnar er svo hinn „voti“ jarðvegur, mýrarnar. Þær eru að miklu leyti byggðar upp af lífrænum efnum, en í sam- anburði við erlendan mýrarjarðveg kemur það í ljós, að íslenzku mýrarnar eru miklu auðugri af steinefnum. Orsök þess er senni- lega jarðfok og öskufall, sem berst yfir mýrarnar jafnt og annað land. Þetta er þó alveg órannsakað mál, eins og svo margt annað. Svo er aðeins eftir að minnast á eitt eftirtektarvert atriði. í öllum íslenzkum jarðvegi má finna meira og minna af öskulagi í mismunandi dýpt. Við að athuga kornstærðina á ýmsum stöðum í samkynja lögum, mætti sennilega fara nærri um gosstöðvarnar. Þekki maður stöðvarnar og viti aldur gosanna, má fara öfugu leiðina og telja ár þau, sem jarðvegurinn hefir verið að myndast. Það hefði töluverða vísindalega þýðingu. Á ferðalagi okkar tókum við nokkur sýnishorn úr efra líparít-öskulaginu, sem alþekkt er í Eyjafjarðar- og Þingeyjarsýslum, og nefnist barnamold. Gátum við fylgt lagi þessu upp á hálendið og Jökulsá eystri, suður Kjalveg og næstum niður að Gullfossi. Ákvarðanir okkar eru þó of fáar til þess, að vert sé að draga ályktanir af þeim. En þegar fleiri bætast við í hópinn, má vænta einhvers árangurs.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.