Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 60

170
NÁTTÚRUFK.
Ungar margæsir eru yfirleitt ljósari á lit (grárri) en full-
-orðnar. Sýnast þær því tilsýndar all gráleitar, en þó aldrei í lík-
ingu við grágæsir; hvítu blettirnir á hálsinum eru ógreinilegri
eða sjást alls ekki. Ungar á fyrsta ári eru dökkgráir á höfði og
hálsi, ekki svartir, hvítu hálsblettirnir eru þá ekki komnir fram.
Vængþökurnar, einkum ofan til á vængnum, eru með breiðum,
ljósgráum eða nærri hvítum jöðrum. Á síðunum, bringu og búkn-
um framanverðum er fiðrið mjög greinilega ljósjaðrað. Nýskriðn-
ir úr eggi eru ungarnir dökkgráir hið efra, en ljósgráir eða nærri
hvítir á bringu og kviði.
Stærð1) fullorðinna margæsa er talin sem hér segir: Lengd:
590—650 mm, vængir: 320—358 mm, nefið: 30—38 mm, stélið:
97—105 mm, fótleggir: 54—60 mm.
Aðalheimlcynni. Margæsirnar eru hánorrænir fuglar. Eru
varpstaðir þeirra kunnir í Spitzbergen, Franz Jósefs landi, Síbe-
ríuströndum og víðar. Þær eru algengir vetrargestir meðfram
vesturströndum Norðurálfunnar, suður um Bretlandseyjar og
N orðvestur-Frakkland.
9. tegund.
Grænlandshrota, Branta bernicla hrota (Múller).
Samnefni: Anas hrota, Múller, Branta bernicla glaucogaster, Brehm.
(Sjá að öðru leyti undanfarandi tegund.)
Lýsing: Stærð og vaxtarlag mjög svipað og undanfarandi
teg., svo að vart má á milli sjá; þó er þessi tegund talin ívið stærri,
en naumast er það sjónarmunur. Það, sem á milli ber, er litur-
inn. Grænlandshrotan er öll gráleitari en margæsin, en það, sem
aðallega sker úr, er bringuliturinn, sem er mjög áberandi ljósgrár
og lýsist því meir, sem neðar dregur, og kviðurinn framanverður
er oft nærri hvítur. Ungar grænlandshrotur eru mjög svipaðar
margæsaungum, en eru þó á öllum aldursstigum mun Ijósleitari
á bringu og kviði.
Aðalheimkynni þessarar tegundar eru íshafsstrendur Norður-
Ameríku, einkum austan til, eylöndin norðan Ameríku og Græn-
land, einkum norðvestan til. Þó er hún ekki óalgeng í hinum eystri
íshafslöndum, t. d. á Spitzbergen, Novaja Zemlia og Kolguev.
1) Stærðarhlutföll þessi eru ekki alveg áreiðanleg, að því leyti, að
telja má víst, að all-flestir höfundar hafa ekki gert greinarmun á grænlands-
hrotunni og margæs, og eiga því hæstu tölurnar við vestrænu tegundina.