Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 35

NÁTTÚRUFR.
145
eins og t. d. kartaflan. Hér birtast nokkur línurit yfir tilraunir,
sem gerðar hafa verið með kartöflur, bygg og tímótegras við mis-
munandi sýrumagn, en öll önnur skilyrði sem jöfnust (eftir
Arrhenius).
Hlutfalls-
leg upp-
skera.
pH pH pH
Uppskera uið mismunandi sýrumagn.
Fyrsta línuritið sýnir kartöfluuppskeruna við mismunandi
sýrumagn. Eftir því að dæma fæst bezti þroskinn við pH 5 — 5,5,
en minnkar ótt til beggja handa, þannig að við pH 7 fæst ekki
nema helmingur af bezta þroska. Af einhverjum enn óþekktum
orsökum eykst sprettan aftur í basiskari jarðvegi, en slíkt hefir
enga þýðingu, því að jarðvegurinn fer sjaldan langt yfir pH 7,5.
íslenzkur jarðvegur hefir sennilega örsjaldan það sýrumagn,
sem hentar kartöflunni bezt, að undanteknum votum jarðvegi, svo
sem mýrum og flóum og örfoka melum. Það væri hugsanlegt, að
yfirleitt mætti fá betri uppskeru, ef unnt væri að gera jarðveg-
inn súrari, og ennfremur er ekki ósennilegt, að minna mundi bera
á bæði kláðanum og jafnvel kartöflusýlcinni, ef pH nálgaðist 5,5.
Við val á nýjum garðstæðum væri vert að taka tillit til þessa, því
að auðvelt er að mæla sýrumagnið með litlum tilkostnaði.
Línurit byggsins sýnir beztan þroska við pH 7 — 7,5, en
þegar sýrumagnið fer undir pH 6, á það mjög erfitt með og jafn-
vel ómögulegt að þroska fræið. Þetta er athugunarvert fyrir þá,
sem vilja fást við byggrækt, því sennilegt er, að jarðvegurinn geti
víða verið í kringum pH 6. Eins og sést af línuritinu og margar
tilraunir hafa leitt í ljós, þá er byggið mjög viðkvæmt gagnvart
sýrubreytingu í jörðinni og á það við um allar tegundir þess.
10