Náttúrufræðingurinn - 1939, Blaðsíða 20

64 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iimiiiiitiiiiiiiimiiiHiHiMiMiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiniimiiiiMiiiiHiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHi
sem mjólkina mynda, mjólkurfrumunum (3. mynd). Sjálfur kirt-
ilvefurinn (þ. e. kirtilpípurnar og mjólkurblöðrurnar) er umlukt-
ur af bandvef, en í honum liggja blóðæðarnar, sem flytja mjólkur-
frumunum efnin til mjólkurmyndunarinnar.
2. mynd. Myndun mjólkurkirtla svínsins. A. Húðin, þar sem júgrið verður
seinna, fer að þykkna þegar á fyrsta stigi fóstursins (þegar það er 1 cm á
lengd). B. Fóstrið er nú orðið 6,5 cm og kirtilmynduninni komið sem myndin
sýnir. C. þannig lítur júgrið út þegar fóstrið er orðið 20 cm langt. (Profé).
Myndun mjólkurinnar.
Mjólkurmyndunin fer fram í frumunum í veggjum mjólkur-
blaðranna. Starfsemi mjólkurfrumanna er mjög margbrotin og
hvergi nærri augljóst hvernig hún gengur fyrir sig. Lýsir hún sér
þannig, að frumurnar vaxa inn í mjólkurblöðruna þar til þær
hafa náð vissri stærð, tæmist þá innihald þeirra inn í blöðruna,
frumurnar taka á sig sína upprunalegu mynd og byrja að vaxa á
ný. En þetta eru aðeins myndbreytingar, sem verða á frumunum
þegar þær starfa, aðalstarfsemin liggur auðvitað í þeim efna-
breytingum, sem þarna eiga sér stað. Á efnum þeim, sem eru í
blóðinu, og þeim, sem eru í mjólkinni, er mikill munur, svo að í
mjólkurfrumunum hljóta að fara fram mjög margbrotnar efna-
breytingar. Eggjahvítuefni mjólkurinnar eru að ýmsu leyti ólík
eggjahvítuefnum blóðsins. Kaseinið, sem er helzta eggjahvítuefni
mjólkurinnar, kemur hvergi annarsstaðar fyrir en í mjólk. Mjólk-
uralbúmínið og mjólkurglóbúlínið eru líka dálítið frábrugðin al-