Náttúrufræðingurinn - 1939, Blaðsíða 25

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 69
.iimiimimiiimiiimmiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimuimmiiiiimiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimimiimmiiiiiimmimiiimiimmiimiiii
Draumurinn um vatnsræktina.
Það hefir lengi verið eitt af mestu vandamálum grasafræðinnar
og þeirra vísindagreina, er hún styðst mest við, hvernig unnt yrði
að rækta ýmsar jurtir án jarðvegs og sólarljóss í húsum inni, því
að allt slíkt myndi auðvelda mjög alla tilraunastarfsemi við líf-
eðlisfræði og erfðafræði. En sökum þess, að vísindunum er enn
ekki að fullu ljóst, hvaða efni eru nauðsynleg fyrir eðlilegt líf
jurtanna, er enn þá engin lausn fengin á þessu mikilsverða við-
fangsefni, þótt til séu nú ýmsar uppskriftir af efnablöndum, sem
nothæfar eru innan vissra takmarka við ræktun jurta án jarðvegs.
Þær þjóðir, sem lengst hafa komizt við tilraunir með hina svo-
nefndu vatnsrækt, eru Rússar og Bandaríkjamenn. 1 báðum ríkj-
unum hafa tilraunirnar staðið yfir í fjölda mörg ár, en vísinda-
menn hvorugs landsins hafa þó enn ekki náð nokkrum fullnaðar-
árangri, þótt markið nálgist án efa.
Fyrir nokkrum árum hófu nokkrir amerískir efnafræð-
ingar og verkfræðingar, sem aðstoðað höfðu ýmsa grasafræðinga
við rannsóknartilraunir þeirra, skriftir í alþýðleg tímarit um for-
tíð og framtíð vatnsræktarinnar. Og af ýmsum ástæðum tókst
þeim að vekja svo áhuga fólksins á efninu, að upplög tímaritanna
seldust upp á skömmum tíma, því að af greinunum varð ekki annað
sýnilegt, en að nú væri hægt að rækta allar hugsanlegar jurtateg-
undir í bala allt árið um kring í húsum inni, hvar sem væri á
hnettinum.
Árið 1938 datt svo tveim amerískum efnafræðingum í hug að
skrifa heila bók á alþjóðlegu máli um ræktun jurta í vatnsblöndun.
Þessir tveir menn heita C. Eltis og M. W. Swaney, og hina litlu
bók sína kölluðu þeir „Soilless Growth of Plants“. Báðir höfðu
þeir unnið með grasafræðingum að tilraunum með ræktun jurta
án jarðvegs, og báða dreymdi þá um hina miklu framtíð, er vatns-
ræktin gæti átt í vændum, ef hún tækist vel, svo að þeir sögðu
ekki aðeins það, sem eru vísindalegar staðreyndir nú þegar, heldur
bættu þeir við draumum sínum og þrám, svo að allt leit út fyrir
að vera fullkomið og gott. En frá sjónarmiði grasafræðinnar eiga
vísindin enn langt í land á þessu sviði, og einhver færasti vísinda-
maður á Norðurlöndum í lífeðlisfræði jurta, Georg Borgström í
Lundi, lýsti því yfir í vor, að villur þessarar litlu bókar væru svo