Náttúrufræðingurinn - 1945, Qupperneq 33

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
175
Þorbjörn Sigurgeirsson:
Kísileíni (Silikon)
Amerískir efnafræðingar eru nú í þann veginn að koma frarn á
sjónarsviðið með nýjan flokk gerfiefna, sem er liliðstæður hinum
fjölþætta flokki kolefnasambandgnna, sem iðnaður nútímans notar
sér í stærri og stærri stíl. Hér nægir að minna á efni, sem allir þekkja,
eins og gerfisilki og tilbúið gúm, sem l'ramleitt hefur verið í stórum
stíl nú á stríðsárunum. í þessum nýja flokki gerfiefna, sem hér verða
nefnd silikon, hefur kísill komið í stað kolefnis, sem bindandi liður
í hinum löngu mólekúlkeðjum. Þetta gerir að verkum, að silikonin
fá ýmsa dýrmæta eiginleika, sem kolefnasamböndin ekki hafa, t. d.
þola þau vel hita og geta ekki brunnið.
Efnafræðingarnir liafa lengi vitað, að kísill og kolefni hafa að
ýmsu leyti svipaða kemiska eiginleika, og hafa Iiaft augun opin fyrir
möguleikum þeim, sem þetta gefur. — Það er þó fyrst síðustu
tíu árin, að rannsóknir í þessu skyni hafa verið reknar af fullu kappi
og alvöru. En nú síðustu árin hafa draumar efnafræðinganna tekið
að rætast, og það í svo fullum mæli, að það yfirstígur jafnvel djörf-
ustu vonir þeirra.
Oll silikon eru gerð úr sömu hráefnum — olíum, salti og sandi —,
en ]ró eru efni þessi mjög fjölbreytt að útliti og eiginleikum. Sum
eru loftkennd, önnur grjóthörð, sum þunnfljótandi, vatnstærir vökv-
ar, önnur þykk eins og olía og ennþá önnur föst, en þó beygjanleg
og teygjanleg eins og gúm. En í hvaða formi sem þau birtast, þá sýna
þau slíka ómetanlega eiginleika, að fullyrða má, að þau muni skapa
byltingu innan iðnaðarins á ýmsum sviðum.
Einn af eiginleikum þessara silikon-efna er fráhrindingarafl það,
sem þau liafa á alla vætu. Ef þerripappír er lialdið örstutta stund í
silikon-gufu, fær Jiver þráður í pappírnum á sig silikon-lnið, sem er
svo þunn, að hún sést ekki í smásjá, en þó nægir liún til þess að
hindra það, að nokkur vatnsdropi konrist inn í pappírinn. Áður saug
pappírinn vatnið í sig eins og svampur, en nú lirynja droparnir af,
án þess að skilja eftir minnsta vott af vætu. Þrátt fyrir það, hve þunn
silikon-húðin er, þá er liún þó svo lialdgóð, að pappír, sem var með-
höndlaður á þennan hátt fyrir þrem árum síðan, lieldur ennþá full-