Náttúrufræðingurinn - 1949, Qupperneq 5

GERLARNIR í SJÓNUM
51
Sé þessu efni, sem vantar, bætt í, getur vöxturinn haldið áfrarn,
meðan það endist eða þar til eitthvert annað efni gengur til þurrðar
eða annað skilyrði bregzt, eins og t. d., að ekki sé lengur nægilegt
rúm fyrir hendi. Þetta er lögmálið um hin takmarkandi lágmarks-
skilyrði, lágmarkslögmálið.
í sjónum finnst meira eða minna af öllum þeim efnum, sem til
eru í jarðskorpunni. Er það eðlileg afleiðing þess, að ár og lækir
Iiafa öld eftir öld borið í sjóinn alls konar efni frá þurrlendinu.
Vatnið hefur smátt og smátt skolað með sér nokkru af efnum jruiT-
lendisins, mest hinum auðleystustu, eins og t. d. matarsalti, en
minna af þeim, sem torleystari eru, eins og t. d. járn- og kísilsam-
böndum. í sjónum finnast því að sjálfsögðu öll þau efni, sem hinum
frumbjarga lífverum, þ. e. grænum plöntum og frumbjarga gerlum,
eru nauðsynleg til vaxtar og viðgangs. Af rnörgum slíkum efnum er
líka miklu meira en nóg í sjónum, en af öðrum er lítið og af 2—3
svo lítið, að þau verða takmarkandi efni, þ. e. magn þeirra setur
plöntugróðrinum og þá um leið dýralífinu í sjónum takmörk.
TAFLA I.
Líffrœðilega mikilvœg frumefni i sjónum (K. Kalle, 1945).
Magn í 100 g af Magn í 1 m3 af
sjávarlífverum sjó með 35 pro
(miðað við þurrefni) mille af söltum
Frumefni e f f/e
Vatnsefni 7 g' —
Natríunr 3 cr 10,75 kg 3600
Kalíum 1 g 390 g 390
Magnesíum 0,4 g 1,3 kg 3300
Kalsíum 0,5 g 416 cr Ö 830
Kolefni 30 cr ö 28 g 1
Kísill 0,5 g1 500 mg 1
— 10 g2 500 mg 0,05
Köfnunarefni 5 g 300 mg 0,06
Fosfór 0,6 g 30 • mg 0,05
Súrefni (sem 02 og COo) . . 47 g 90 g 2
Brennisteinn 1 g 900 g 900
Klór 4 g 19,3 kg 4800
Kopar 5 mg 10 mg 2
1) lífverur almennt, 2) kísilþörungar.