Náttúrufræðingurinn - 1949, Side 6

52 N ÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN
Zink....................... 20 mg 5 mg 4
Bór ................... 2 mg 5 g 2500
Vanadín................ 3 mg 0,3 mg 0,1
Arsen ................. 0,1 mg 15 mg 150
Mangan ..................... 2 mg 5 mg 2,5
Flúor ................. 1 mg 1,4 g 1400
Bróm .................. 2,5 mg 66 g 26000
Járn ....................... 1 g3 50 mg 0,05
- 40 mg4 50 mg 1,3
Kóbolt................. 0,05 mg? — —
Alúminíum.............. 1 mg 120 mg 120
Títan ................. 100 mg ----- —
Radíum ................ 4x10-12 g 10-i° g 25
Efni þau í sjónum, sem mestu máli skipta um vöxt og viðgang
lífveranna þar, eru talin í töflu I. Þar er borið saman magn þeirra
í líkömum plantna og dýra sjávarins og í sjónum sjálfum. Hlutfallið
þar á milli (f/e) gefur hugmynd um, liversu framboðið (f) er mikið
á móti eftirspurninni (e). Hin takmarkandi efni eru sýnilega fyrst
og fremst köfnunarefni og fosfór og — livað kísilþörungana snertir
— einnig kísill. Járnið telst til hinna hvatandi efna, svo að hið litla
magn þess er oftast nægilegt.
Það kemur hér í ljós, að efnin, sem takmarka plöntugróðurinn í
sjónum eru hin sömu og Jjau, sem oftast takmarka plöntugróðurinn
á þurrlendinu, þ. e. köfnunarefni og fosfór. Moldin og sjórinn eru
því ekki eins ólíkir aðsetursstaðir fyrir plöntugróður og í fljótu
bragði virðist.
Það er löngu vitað, að frjósemi moldarinnar fer mjög eftir gerla-
gróðri hennar, og gerlagróðurinn í all's konar jarðvegstegundum er
nú orðinn vel þekktur. Frjósemi sjávarins er á sama hátt vafalaust
háð gerlagróðri hans, en jjekking manna á gerlunum í sjónum er
ennþá tiltölulega skammt á veg komin.
Rannsóknir á gerlurn í sjó. Eftir að menn höfðu veitt gerlunum
athygli og mögulegt var orðið að sjá þá með hjálp smásjárinnar,
fundu menn þá fljótlega í sjónum sem annars staðar. Þegar árið
1786 getur (). F. Múller þess, að hann hafi fundið örlitlar lífverur
í Kielarfirðinum, og nefnir hann þær Volvox punttum. Lýsing
3) plöntusvff, 4) dýrasvif.