Náttúrufræðingurinn - 1966, Blaðsíða 92

86
NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN
Ingimar Óskarsson:
Nýjungar um íslenzk skeldýr
Um áratugi hafa skipulagðar rannsóknir engar verið á skeldýra-
fánu íslands á láði eða í legi. Þó eru þar ærin verkefni fyrir hendi
óleyst. Það sem hefur áunnizt á þessu sviði upp á síðkastið er ein-
göngu að þakka nokkrum áhugamönnum, sem hafa leitazt við að
afla sér gagna með öllum mögulegum ráðum, ef ske kynni, að þeim
bærist í hendur nýjar eða fágætar tegundir. Ég hef haft stöðugt sam-
hand við suma þessa safnendur, og hafa þeir góðfúslega látið mér í
té nákvæmar upplýsingar um nýja fundi skeldýra hér við land, og
jafnframt því gefið mér leyfi til að birta á prenti allt um þessa
fundi, er ég teldi einhvers virði, og er ég þeim mjög þakklátur fyrir,
því að hætt er við, að öll slík vitneskja lendi í glatkistunni með
tímanum, ef hún er ekki fljótlega látin „á þrykk út ganga“. Sér
í lagi hefur Jón Bogason, Nýbýlavegi 12, Kópavogi, hvorki sparað
tíma né erfiði að ná sér í ýsumaga og ýsugarnir til rannsókna frá
ýmsum verstöðvum á landinu, því að fyrri hluta vetrar lifir ýsan
mikið á skeldýrum. Auðvitað er sá galli við slíka skeldýrafundi, að
ekki er hægt að vita nákvæmlega á hve miklu dýpi dýrið hefur
verið, þegar það var gleypt. En sé veiðidýpið innan við 200 metra,
tel ég nokkurn veginn öruggt, að viðkomandi tegund, sé hún
óskemmd, teljist til íslenzku sædýrafánunnar, þ. e. lifi innan 400
metra dýptarlínu.
Hér á eftir mun ég gera grein l’yrir 5 tegundum skeldýra, er
fundizt hafa í meltingarvegi ýsunnar á 2 s.l. árum, og ekki voru
kunnar héðan áður. Hve langt er síðan tegundirnar hafa setzt
hér að, veit enginn. En ekki er ósennilegt, að slíkt hafi gerzt ein-
hvern tíma á s.I. 30—40 árum. Allar tegundirnar 5, sem um verður
fjallað hér, finnast við Bretlandseyjar. Og tel ég því sennilegast,
að þær hafi sem lirfur borizt með Golfstraumnum hingað til lands.