Náttúrufræðingurinn - 1978, Blaðsíða 49

en í yfirborði. Hugsanleg er sú skýr-
ing, að lítið eitt aukin lagskipting,
sem varð neðst í efra laginu, þ. e. milli
7 og 8 metra, hafi leitt til þess, að
endurnýjun liafi orðið þar minni en
ofar í laginu, og áhrif tillífunar á t. d.
súrefni, pH og næringarsölt hafi því
varðveist þar lengur.
Hin tiltölulega háu alkalínítetsgildi
í salta undirlaginu eru mjög áhuga-
verð. Ef aðeins væri um að ræða ein-
falda blöndu árvatns við venjulegan
súrefnisauðugan sjó og ekki sérstök
ferli að verki, sem breyta alkalíníteti,
væri einfalt að reikna út alkalínítetið,
sem þá yrði svokallað staðfast (con-
servative) alkalínítet. Alkalínítet
Fljótaárinnar mældist 0.25 mek/L, og
reikna má með því, að spesifiskt al-
kalínítet venjulegs súrefnisauðugs
sjávar sé:
A/Cl = 1.80655 X A/S = 0.126 (1)
16. mynd. Heildar alkalinitet í Mikla-
vatni sem fall af seltu. Beina heila línan
táknar staðfast alkalinitet. — Total alkal-
inity in Miklavatn as a function of salinty.
The straight line denoies conservative al-
kalinity.
(sjá t. d. Skirrow 1975), þar sem A er
alkalínítet í milliekvivalentum í lítra,
C1 er klórínítet, S er selta og stuðull-
inn 1.80655 er hlutfallið milli S og Cl.
Ef gert er ráð fyrir, að sjórinn, sem
upphaflega gekk inn í vatnið og
blandaðist þar, hafi verið 35%0 saltur,
verður:
og nemur það allt að 4.30 mek/L, þar
sem það er mest. Dreifing þess á lóð-
réttu sniði frá útrennsli að Fljótaá er
sýnd á 17. mynd. Þetta umfram-
alkalinítet er að öllum líkindum til
orðið aðallega vegna myndunar á súl-
fíði við afoxun á súlfati. SamkvænU
A
staðf.
r°i26xTiis5—oz6] s'æ+025
= 0.0626 S + 0.25
(2)
Eins og sést af 16. mynd, er raun-
verulegt (mælt) alkalínítet í salta lag-
inu miklu meira en hið staðfasta al-
kalínitet og vex rnjög ört með seltu.
Mismunurinn verður hér nefndur um-
fram-alkalínítet:
A = A — A (3)
umfr. mælt staðf.
hinu einfalda líkani Richards (1965)
má hugsa sér, að afoxun af ]>cssu tagi
í súrefnissnauðum sjó eða sjávar-
blöndu verði þannig:
(CH2O)106 (NH3)10 h3po4
+ 53S04-2 = 106CO2 + 53S-2 (4)
+ 16NH3 + H3P04 + 106H2O
43