Náttúrufræðingurinn - 1978, Side 81

Sigríður Friðriksdóttir:
Fundarstaðir skelja
frá síðjökultíma
Síðastliðin fjögur ár lie£ ég unnið
að skrásetningu og röðun steingerv-
inga hjá Náttúrufræðistofnun íslands.
Þetta verk leiddi til þess, að ég fór í
gegnum llest allar heimildir, þar sem
eittlivað var minnst á steingervinga.
Ýmislegt kom einnig fram, sent safn-
ið átti, en hvergi var minnst á í lieim-
ildum. Urn það leyti, sem skrásetn-
ingu var að ljúka, bjó ég til tvö kort.
Annars vegar kort yfir alla fundar-
staði skelja frá síðjökultíma, liins veg-
ar kort yfir alla fundarstaði surtar-
brands og plöntusteingervinga á ís-
landi. Ýmsir hafa farið þess á leit við
mig, að jíessi kort yrðu birt ásamt
lista yfir fundarstaði og heimildir. 1
þessari grein er fyrra kortinu koniið á
framfæri, en hið síðarnefnda mun
væntanlega birtast síðar í þessu riti.
íslenskum síðjökultímaskeljum hafa
verið gerð allgóð skil í ýmsum heim-
ildum og hafa Þorvaldur Thoroddsen
(1891, 1904, 1905), Guðmundur G.
Bárðarson (1906, 1910, 1921, 1923),
Jóhannes Áskelsson (1934, 1942, 1950)
og Guðmundur Kjartansson (1943,
1949, 1958, 1966) mest fjallað um
]tær.
í ýmsum öðrum heimildum er get-
ið um fundarstaði skelja, en sumir
þeirra eru vafasamir. Eftirfarandi
fundarstöðum er sleppt hér og þeir
ekki merktir inn á kortið. í riti Jónas-
ar Hallgrímssonar (3. bindi), sem gef-
ið var út 1933, er getið um skeljar í
Vindheimamelum í Skagafirði. Þar
Itefur farið fram mikil leit en ekkert
l'undist. Eggert Ólafsson (1943) nefnir
skeljafundarstað undir Sælingsdals-
heiði í Dalasýslu. Guðmundur G.
Bárðarson (1921) telur, að það sé sarni
staðurinn, sent hann kennir við Þver-
dal í Dalasýslu, þ. e. nr. 66 á kortinu.
Eggert Ólafsson (1943) getur einnig
um skeljar í árbakka í Tröllatungu-
dal í Strandasýslu og tel ég, að þar sé
um sama stað að ræða og merktur er
nr. 85, þ. e. við Hrófá í Steingríms-
firði. Eggert Ólafsson segir einnig frá
tveimur öðrum fundarstöðum, sem
erfitt er að átta sig á hvar eru. Þeir
eru lækjarbakki skammt frá Hest-
fjalli og Skeljabakki í Grímsnesi. Auk
þess hef ég ekki merkt inn armfætl-
ing, sem Kuthan (1943) segist hafa
fundið hjá Sandfelli á Reykjanesi,
enda vafasamt að þar finnist aðrar
Náttúrufræðingurinn, 48 (1—2), 1978
75