Náttúrufræðingurinn - 1978, Page 50

17. mynd. Dreifing umfram
alkalinitets á sniffi eftir Mikla-
vatni frá Fljótaá aff sjó, 25.—
27. júní 1977. — Distribution
of excess alkalinity on a ver-
lical section through Mikla-
vatn from River Fljótaá to the
sea, June 25—27, 1977.
Jafnframt er gert ráð fyrir, að súlfíð-
jónirnar geti hvarfast við H+, C02
og NH.j þannig að eftirfarandi jafn-
vægi fáist einnig:
S-2 -f H+ — HS- (5)
HS- + H+ = HoS (6)
S-2 -f H2COy = HS- + HC03- (7)
HS- + NHa =NH4+fS-2 (8)
hcssi jafnvægi (5)—(8) breyta þó ekki
heildar alkalíníteti, sem vex um 2
milliekvivalenta í lítra fyrir hvert mg-
atóm/L af súlfíði, sem myndast.
1 súrefnissnauðum sjó má gera ráð
fyrir, að alkalínítet sé jafnt summ-
unni af eftirtöldum liðum:
A = [HCO;,-] + 2 [C03-2]
+ [H2B03-] + [HS-] +2 [S-2]
+ [H3Si04-] + [H2P04-]
+ [HP04-2] + [NHS]
+ [OH- - H+] (9)
Við þ;ið pH, sem hér um ræðir,
verður síðasti liðurinn hverfandi lítill.
Nú er fyrsti klofningsstuðull kísilsýru
mjög lítill (pK„ = 9.41), þannig að við
mesta mælanlegt heildarmagn af kísli
í vatninu (~ 500 /xg-at/L) og pH =
7.15 verður [H.,Si04-] = 3 /xg-at/L,
sem er minna en 0.1% af umfram-
alkalínítetinu, og því einnig hverf-
andi. Fosfat mun aðallega vera til
staðar sem H2P04- og HP04-2 við
þau skilyrði, sem eru í vatninu (Kester
og Pytkowicz, 1967). Þótt styrkur þess
og ammóníaks sé nægilega mikill
(tafla II) til ]jess að hafa marktæk
áhrif á umfram-alkalínítetið, er þó
hlutdeild þcssara liða lítil, sennilega
<3%. Hugsanlegt er, að uppleysing
á karbónötum jarðalkalímálma hafi
valdið aukningu á karbónat-alkalíní-
teti, og mætti meta hugsanlegt um-
fram-alkalínítet af ]jeim ástæðum með
því að ákvarða [Ca + Mg + Sr] í
vatninu. Sú aukning er ])ó sennilega
lítil. Eftir stendur þá súlfíð, sem lík-
lega á stærstu hlutdeildina í umfram-
alkalínítetinu. Þótt súlfíð-gildin í
töflu II séu tiltölulega há, samsvara
þau ekki nema tæpum helmingi af
umfram-alkalínítetinu, og eru því að
öllum líkindum vanmetin. Sá mögu-
44