Náttúrufræðingurinn - 1989, Blaðsíða 7

Tafla 1. Yfirlit yfir leirur á Innnesjum. A survey of tidal mudflats in the Reykjavik area,
5W Iceland.
Áætlað flatarmál (ha) Meðferð
Estimated area (ha)
Áður Nú
Undisturbed Present
Hvaleyrarlón 10 7 Fyllt og dýpkuð
Skógtjörn 20 20
Bessastaðatjörn 40? 0 Lokuð, nú ferskvatn
Lambhúsatjörn 80 80
Arnarnesvogur 12 12 Skemmd með fylliefnum
Kópavogur 21 21
Fossvogur 7 7
Bakkatjörn 10 0 Lokuð, nú ferskvatn
Elliðavogur 30 2 Fyllt
Grafarvogur 25 25
Gufunesvík 10 0 Fyllt
Eiði-Blikastaðakró 25 25
Leiruvogur 70 70
Alls 360 269
Miðað við flatarmál hafa 25% af leirum á Innnesjum verið eyðilagðar, en 75% eru enn
eftir.
anum opnaðist ræsið ofarlega á leir-
unni, en það var flutt út í mynni vogs-
ins árið 1987. Mun minni byggð var
við Grafarvog, aðeins byggt sunnan
megin. Engin skólpræsi opnuðust út í
voginn, en frárennsli frá fiskeldi rann
í voginn um Grafarlæk. Eftir að at-
huganir voru gerðar hefur risið íbúð-
arhverfi norðan við Grafarvog og veg-
ur verið lagður yfir þveran voginn.
Kópavogsleira er gljúp og fínkorn-
ótt. Sandskel og sandmaðkur eru
áberandi. Smáir pípuormar þekja
mikið af leirunni. Önnur algeng dýr
eru maðkamóðir (Priapulus caudat-
us), burstaormurinn Scoloplos arrnig-
er, kræklingur og marflær (nokkrar
tegundir) (Agnar Ingólfsson 1977).
Samkvæmt athugun í október 1987
(Guðmundur V. Helgason o.fl., hand-
rit) voru algengustu dýrin í Kópavogs-
leiru burstaormarnir Heteromastus fili-
formis, Fabricia sabella, Pygospio ele-
gans og Scoloplos armiger, áninn
Tubificoides benedii og lirfur Crico-
topus variabilis (leirumýs). Um 80%
einstaklinga tilheyrðu þessum sex al-
gengustu tegundum. Leiran í Grafar-
vogi er svipuð að gerð og sömu dýra-
tegundirnar eru ríkjandi þar og í
Kópavogi. í báðum leirunum er mikið
af lirfum leirumýs og ungviði sand-
skeljar og kræklings. Þessar tegundir
ásamt marflóm eru helsta fæða
margra leirufugla.
Á meðalsmástreymi í Reykjavík er
munur flóðs og fjöru um 1,66 m og
fjaran er 1,32 m ofan við 0-punkt Sjó-
mælinga. Á meðalstórstreymi er mun-
ur flóðs og fjöru 3,77 m og fjaran 0,22
m ofan við 0-punkt Sjómælinga (Sjáv-
arföll við ísland 1980, 1981). Vorið og
sumarið 1980, og veturinn 1980-81
voru undir meðallagi í lofthita en
61