Náttúrufræðingurinn - 1990, Page 6

skarð í rúmlega 1200 m hæð. Vestur
úr því fellur ís niður á Blöndujökul og
Kvíslajökul. Botn öskjunnar nær nið-
ur í um 980 m hæð og þarf að fara nið-
ur að jökulrönd til þess að komast
jafn lágt. Að austan rísa Hásteinar
upp úr jöklinum á öskjubarminum.
Þeir eru gerðir úr straumflögóttu líp-
aríti og bendir það til þess að fjallið
hafi ekki verið hulið jökli þegar það
myndaðist. 11000 m hæð er grunnflöt-
ur eldstöðvarinnar um 200 km2. 6.
mynd sýnir tvö þversnið yfir öskjuna.
Ut frá öskjunni ganga tveir hryggir
sem eru hærri en 1100 m. Annar stefn-
ir beint í suður frá suðvesturhorni
öskjunnar og skilur hann að vestan-
verðan Blautukvíslarjökul og Blá-
gnípujökul. Hinn stefnir norðaustur
úr öskjunni í átt að Illviðrahnúkum,
sem eru vestan við Laugafell. Frá
Miklafelli, sem er rúmlega 1300 m
hátt, liggur hryggur í suðvestur og er
hann samsíða hryggnum norðaustur
úr öskjunni, en á milli þeirra er dalur,
lokaður í báða enda, og nær niður fyr-
ir 950 m.
Lægstur er botn Hofsjökuls undir
Múlajökli, hinum formfagra jökli við
Arnarfell. Þar fer botn niður í 500 m og
er því um 100 m lægri en land framan
við jökuljaðarinn. Þar yrði því fallegt
stöðuvatn ef jökullinn hyrfi. Syðst á
Þjórsárjökli og Blautukvíslarjökli nær
land niður fyrir 600 m, en jökultung-
urnar að vestan og norðan ná niður í
800-900 m.
A 3. mynd sést hvernig botn jökuls-
ins dreifist með hæð yfir sjávarmáli.
Rúmlega helmingur af landinu er ofan
við 1000 m og 'A ofan við 1300 m, en
nær ekkert yfir 1600 m.
ísþykkt
A 7. mynd sést þykkt Hofsjökuls.
Mest er hún í öskjunni, 750 m, en ut-
an hennar er jökullinn þykkastur 580
m yfir kvosinni milli fjallshryggjanna
tveggja norðaustur af hábungunni.
Heildarrúmmál Hofsjökuls er 208
km3 og meðalþykkt hans 225 m. Á 3.
mynd sést hvernig rúmmál dreifist
með hæð. Um helmingur af rúmmáli
jökulsins er ofan við 1150 m og fjórð-
ungur ofan við 1300 m.
SKRIÐJÖKLAR
Hofsjökli má skipta eftir yfirborðs-
korti í 22 skriðjökla, sem nefndir eru í
töflu 1 og sýndir á 8. mynd. Reiknað
er með því að ísinn streymi undan
halla yfirborðs og skil skriðjöklanna
eru dregin frá vatnaskilum við jökul-
jaðar hornrétt á hæðarlínur upp á
hæstu bungur. Meginísaskil fara eftir
háhryggnum frá vesturbrún Blautu-
kvíslarjökuls (nr. 7), norðaustur yfir
austurbarm öskjunnar yfir að Mikla-
felli. Frá fyrstu sjö jöklunum í töflunni
rennur vatn til Fjórsár, næstu þrír
veita vatni til Jökulfallsins, næstu fjór-
ir til Blöndu, þá tveir til Vestari-Jök-
ulsár og sex í Austari-Jökulsá. Frá ís-
hryggnum skríður ís í suðaustur niður
að Þjórsá, en vestur af hábungunni
niður að leysingarsvæði, sem veitir
vatni í Blöndu. Á 8. mynd sjást
straumlínur jökulsins, sem dregnar
eru innan ísasvæðanna til þess að fá
fram mynd af því hvernig ísstraumarn-
ir ýmist þrengjast eða breiða úr sér á
leið niður að jökuljaðrinum.
Háöldujökull (nr. 1) skríður frá
meginísaskilum í um 1500 m hæð og er
efst um 550 m þykkur, en þynnist í
200 m er hann fer yfir 1200 m háa
hrygginn milli öskjunnar og Mikla-
fells. Austan við hrygginn þykknar
hann á ný og verður 300 m áður en
hann þynnist loks að jaðrinum í 800 m
hæð. Að sunnan liggur Háöldujökull að
fjallshrygg, sem teygir sig að sérkenni-
legu viki í austanverðum Hofsjökli.
Næstur er Þjórsárjökull (nr. 2,
116