Náttúrufræðingurinn - 1990, Blaðsíða 41

Tafla 2. Styrkur nokkurra efna í þvagi langreyöa. Sýrustig (pH) og osmolality eru einnig
sýnd. Meðalgildi hjá mönnum eru innan sviga til samanburðar. Electrolytes in
fin whale urine.
Meðalg.
Fjöldi Meðalgildi St.Fráv. Spönn sjávar Eining
Natríum 22 304 (190) 59 140-365 470 mmol/1
Kalíum 22 63 (75) 20 28-91 10 mmol/1
Klóríð 22 307 (210) 60 180-400 548 mmol/1
Þvagefni 22 432 (450) 180 120-750 - mmol/1
Sýrustig (pH) 21 6,6 (5,5) 0,83 5,5-9,0 8,2 -
Osmolality 6 1040 (725) 211 744-1300 1200 mOsm/kg*
* milliosmol/kg, mælieining fyrir ósmósuþrýsting.
hlutfallslega minni hjá hvölum en í
spendýrum á landi. Aukinn útskilnað-
ur hennar í nýrum er líklegri skýring.
Nýru hvala eru marghlutuð (lobu-
lated) eins og um margar sjálfstæðar
nýraneiningar (renculi) sé að ræða í
sama nýranu. Líffræðingar hafa fund-
ið að með aukinni líkamsþyngd
minnkar hlutfallið á milli nýrna- og
líkamsþyngdar. Ef hins vegar eru bor-
in saman land- og sjávarspendýr með
ámóta þunga, kemur í ljós, að sjávar-
spendýr hafa hærra nýrna-/líkams-
þyngdarhlutfall en spendýr á landi.
Þannig hefur langreyðurin hlutfallið
0,44% (2 dýr) en ffllinn 0,29%
(Slijper, E.J. 1979).
Hærra þvagefni (urea) getur aftur á
móti hugsanlega stafað af matarvenj-
um dýranna eða streitu (Rehbinder,
C. og Edquist, L-E. 1981). Þau taka til
sín fæðu, hugsanlega á öllum tímum
sólarhringsins, sem er e.t.v. rík af
þvagefni. En munur á nýrnastarfsemi
getur auðvitað einnig haft einhver
áhrif og skýrt hluta af þeim mismun,
sem fannst á þvagefnisstyrknum.
Kreatínínstyrkur hvalablóðsins er lítið
eitt hærri en manna, en ekki mark-
tækt. Styrkur kreatíníns í blóði er
háður vöðvamassa, vex með auknum
vöðvamassa. Nýrnastarfsemi hefur þó
afgerandi áhrif á blóðstyrk þess og er
erfitt að túlka kreatínínstyrk, þegar
lítið er vitað um heildarútskilnað í
þvagi eða framleiðslu í líkamanum.
Það er athyglisvert, að langreyður,
jafn feit og hún er, hefur sama styrk á
kólesteroli í blóði og menn og líklega
einnig svipaðan styrk þríglyceríða.
Þríglyceríðar hækka mjög við fæðu-
inntöku og þær tölur, sem við notum
til samanburðar, eru frá fastandi
mönnum. Við höfum hins vegar engar
upplýsingar um það, hvenær þessi dýr
tóku til sín fæðu og erum því ekki
með sambærilegar tölur fyrir þessar
tvær tegundir dýra. Við könnuðum
hvort einhver munur væri á styrk þrí-
glyceríða hjá langreyðum eftir því
hvenær á sólarhringnum dýrið hafði
verið veitt og var þar enga fylgni að
finna. Það bendir til þess að dýrin séu
að éta á öllum tímum sólarhringsins,
en hafi ekki fasta fæðutökutíma, eða
fasta hvíldar- og föstutíma. Þetta er
hins vegar í nánari könnun, og síðustu
árin hefur magafylli og innihald
dýranna verið skráð. Niðurstöður úr
þeirri rannsókn virðast ætla að benda
til, að dýrin taki mest til sín fæðu á
morgnana (Gísli Víkingsson, 1990,
151