Náttúrufræðingurinn - 1990, Blaðsíða 40

Tafla 1. Styrkur nokkurra efna í sermi langreyða. Meðalgildi hjá mönnum (land-
spendýrum) eru innan sviga til samanburðar. Electrolytes in fin whale serum.
Meðalg.
Fjöldi Meðalgildi St.Fráv. Spönn sjávar Eining
Natríum 18 160 (144) 4,49 154-171 470 mmol/1*
Kalíum 18 6,0 (4,3) 0,71 4,7-7,5 9,96 ”
Klóríð 18 116 (102) 5,78 116-130 548 ”
Kalsíum 18 2,3 (2,4) 0,63 1,5-3,75 10,3 5)
Kreatínin 45 128 (90) 57 65-415 - pmol/l
Þvagefni 35 34 (5,2) 5,6 16-41 - mmol/1
Þvagsýra 29 0,03 (0,3) 0,013 0,005-0,06 - mmol/1
Prótín 47 67,4 (74) 7,4 5,6-86 - g/1
Kólesteról 10 6,9 (6,5) 1,6 5-9,2 - mmol/l
Þríglyceríð 10 3,1 (1,2)** 1,2 1,4-4,7 - mmol/1
Kortisól 27 31,6 (460)** 25 0,1-99 - nmol/1
Aldósterón 27 148 (125)** 91 47-469 - pmol/1
* mol, mmol, pmol, nmol og pmol tákna þunga efnanna taldan í sameindargrömmum
(sg), 1/1000 sg (10-3 mol = millimol), 10 6 mol = micromol, 10“9 mol = nanomol og
10 12 = pícomol í hverjum lítra af sermi.
** Þríglyceríð hækka eftir máltíðir, og hér er getið fastandi gilda hjá mönnum; kortisól
hefur dagsveiflu í mönnum, er um tvöfalt hærra að morgni en að kvöldi, hér eru fast-
andi gildi; aldósterón er tvöfalt hærra hjá fólki í uppréttri stöðu en í liggjandi. Hér
eru gildin fyrir upprétta stöðu.
aldósteronestyrks og natríumstyrks í
blóði. Loks var kannað hvort kortisól-
gildi breyttust eitthvað eftir því, hve-
nær hvalurinn var veiddur, þ.e. hvort
nokkur dagsveifla væri á kortisól-
gildum í hvölum líkt og hjá mönnum.
Könnunin benti ekki til þess að nein
slík dagsveifla væri hjá hvölum.
UMRÆÐA
Niðurstöður okkar benda til, að
málmsölt, natríum, kalíum og klór,
séu lítið eitt hærri í blóði langreyð-
anna en í blóði spendýra á landi. Ekki
er ólíklegt, að þróunin hafi aðhæft
langreyðina söltu umhverfi með þess-
um hætti og létt þannig á starfsemi
nýrna. Kalsíumstyrkurinn í blóðinu er
hins vegar sá sami í langreyðum og
mönnum og bendir kannski til skyld-
leika tegundanna (spendýr), en kals-
íumstyrkur í blóði og öðrum vessum
líkamans er ákaflega mikilvægur fyrir
starfsemi t.d. tauga, vöðva og ýmsa
innri starfsemi fruma, og er haldið
innan þröngra marka í blóði. Prótín-
styrkurinn í blóði beggja reyndist
mjög svipaður og bendir til, að vatns-
innihald blóðsins sé ámóta.
Til þess að kanna möguleika á
mengun sýna með sjó, var magnes-
íumstyrkur þeirra mældur og þau sýni,
sem höfðu magnesíumstyrk yfir 4,5
mmol/1 voru ekki tekin með í rann-
sóknina. Magnesíumstyrkur í sjó er 54
mmol/1 og gildi yfir 4,5 mmol/1 gefa til
kynna u.þ.b. 5% sjávarmengun.
Lágur þvagsýrustyrkur blóðs bendir
helst til þess, að nýru dýranna starfi
með mjög áhrifaríkum hætti. Þvagsýra
í blóði er einkum komin frá efnaskipt-
um á púrínum, sem aðallega eru í
kjarnasýrum, og ekki ástæða til að
halda að framleiðsla þvagsýrunnar sé
150