Náttúrufræðingurinn - 1990, Page 57

tvímælalaust til bóta. Öll eru þau vel
læsileg og skýringar Ijósar. Pó má geta
þess að á 1. korti eru sýndar missverar
mælingalínur, en ekki skýrt hvers
vegna þær eru merktar svo. A tölvu-
teiknuðum kortum vilja línur verða ei-
lítið kantaðar, og þar sem margar lín-
ur liggja mjög þétt koma fram rendur
í kortunum, sem ekki eru fyrir hendi í
náttúrunni, heldur til komin vegna
þeirrar tækni, sem notuð er við gagna-
öflun og teikningu. Ef til vill er kostur
að fela ekki þessa hnökra, enda fer þá
ekki milli mála hverrar ættar kortin
eru. í kortunum er saman kominn af-
rakstur feikimikillar vinnu, og verður
gildi þeirra seint ofmetið.
Mig langar til að benda á nokkur
atriði, sem mér þóttu markverð eða
sýnist öðruvísi en fram kemur í bók-
inni. Þar er til dæmis, að vatnaskil eru
sögð dregin frá jökulrönd í framhaldi
af vatnaskilum utan jökuls. Skilin
milli vatnasviðs Köldukvíslar og
Sylgju undir og ísaskilin ofan á jökli
eru dregin beint austur af Hamrinum.
Nú rennur ein af upptakakvíslum
Köldukvíslar úr krikanum vestan við
Hamarinn, en vatnaskilin eru þar fyrir
sunnan. Því ætti að draga umrædd
vatnaskil undir jökli og samsvarandi
ísaskil þar upp nokkru sunnan við
Hamarinn. Þetta breytir nokkuð flat-
armáli vatnasviða þessara tveggja áa
frá því sem talið er í bókinni í töflum
á bls. 56 og 112.
Áin Sylgja rennur undan jaðri
Sylgjujökuls þar sem hann liggur
einna hæst yfir sjó milli Kerlinga og
Hamarsins. Samkvæmt korti af undir-
lagi jökulsins liggur hann þarna upp
að hæð. Ef jökullinn hopar 200-300 m
hættir Sylgja að renna í sínum farvegi
og snýr suður með jökuljaðrinum og
verður ein af upptakakvíslum
Tungnaár. Þetta mundi bæta 60 km2
við vatnasvið Tungnaár og gæti breytt
rennsli inn í Þórisvatnsmiðlun því
Sylgja fæðir jarðvatnskerfið upp af
Þórisvatni. Það er líka greinilegt ef
hugað er að farvegi Sylgju, að hún
hefur ekki runnið þar ýkja lengi,
sennilega ekki nema nokkur hundruð
ár. Ef til vill eru mælingar á Sylgju-
jökli fullstrjálar, til að hægt sé að full-
yrða svo mikið sem hér er gert.
I kafla 5.2 um Skaftárhlaup eru þau
sögð koma á 3-4 ára fresti úr vestari
katlinum. Þar sem 9 sinnum hefur
hlaupið úr honum á árunum 1968 til
1988 er nær lagi að meðalbil milli
hlaupa sé 2,5 ár. Það samræmist betur
öðrum mældum stærðum í sambandi
við áætlaða ákomu og leysingu á
svæðinu.
Á bls. 111 stendur, að vatn af nokk-
urri skák undir Skaftárjökli rynni í átt
til Langasjávar og síðan áfram til
Skaftár, ef þar væri jökullaust. Þetta
gæti misskilist þannig að átt væri við
að vatnið rynni í Langasjó, en svo er
ekki og hefur ekki verið síðan 1957.
Langisjór er hér aðeins nefndur sem
staðarnafn til að ókunnugir geti betur
áttað sig á korti.
í töflum 4.2 og 7.2 er sýnd ákoma,
leysing og afkoma jökuls árið 1985 -
1986 annars vegar fyrir ísasvið
Tungnaárjökuls og hins vegar vatna-
svið Tungnaár undir jökli. Þar hefur
ekki verið reiknuð út meðalákoma,
meðalleysing og meðalafkoma jökuls-
ins, sem mér finnst forvitnilegar tölur.
Þær má hins vegar auðveldlega reikna
út frá öðrum tölum. I töflu 4.2, sem á
við ísasvið jökulsins, er heildarflatar-
málið 234,6 km2 og á þann flöt féll
snjór sem svarar alls 355 x 106 m3 af
vatni og er meðalákoma því 1510 mm.
Á sama hátt má leiða fram að meðal-
leysing er 1480 mm. Þar af leiðir, að
30 mm vatns hafa bæst við jökulinn að
meðaltali það ár. Samkvæmt töflu 7.2,
sem á við vatnasviðið, mældist ákom-
167