Samvinnan - 01.12.1973, Blaðsíða 31

nokkuð nýstárlegu og réttu
ljósi. Ég held líka að um fyrir-
sjáanlega framtíð sé það ó-
raunhæf hugmynd og ófram-
kvæmanleg að fá alla skóla
inní landið, til dæmis lista-
háskóla eða arkítektaskóla.
Þetta er hugsýn, sem vissulega
á rétt á sér, en einsog Jón
benti á, vantar alla starfs-
krafta til að inna þessi störf
af hendi, og ég held að við för-
um á mis við margt og mikið
með þvi að flytja allt nám
heim. Auglýsingadeild Mynd-
lista- og handíðaskólans var
tekin sem dæmi, og vissulega
hefur hún komið geipilega
miklu til leiðar, en ég vil þakka
það mörgu öðru en þessari
deild, að orðið hefur bylting
á þessu sviði síðasta áratug-
inn. Ég vil til dæmis þakka
það þeim fjölda auglýsinga-
teiknara sem hafa farið utan
til náms og síðan komið heim
til starfa. Öllu þessu fólki fylg-
ir viss þróttur og viss krafa um
betri vinnubrögð og betri
smekk.
Hörður: Þetta er ekki rétt hjá
Stefáni, því Gísli B. Björnsson
er hér í skólanum og fer síðan
út, og sama er að segja um þá
menn- sem hjá honum vinna
og flesta teiknara hér.
Gísli: Það sem við höf um hald-
ið fram og það sem ég held að
við höfum grætt á er það, að
þegar við förum utan til fram-
haldsnáms erum við búin að
fá vissan undirbúning, sem ég
held að margar aðrar stéttir
vanti.
Hörður: Má ég taka dæmi af
arkítektúr? Þó við hefðum ekki
nema fyrrihluta tilskilins náms
í arkítektúr hér heima, þá
væri það til mikilla bóta. Þeg-
ar þetta unga fólk, og ég get
tekið Guðrúnu og Jón með í
það dæmi, fer utan til náms í
arkítektúr, þá hefur það ekki
hugmynd um, að nokkur merki-
legur hlutur hafi verið unninn
á þeirra sviði hér heima. Ef
við hefðum skóla hér, þá
mundum við koma upp þó ekki
væri nema einum kennarastól
í íslenzkri byggingasögu.
Danskir arkítektar vita allt um
danska byggingasögu og
franskir sömuleiðis um sína
sögu.
Stefán: Ég held að við líðum
mjög mikið fyrir þessa sjálfs-
sefjun og þá ekki sízt á bók-
menntasviðinu, að við erum bú-
in að telja okkur trú um það
alltof lengi, að við séum svo
góð og skörum framúr öðrum.
Árangurinn er sá að við fylgj-
umst ekki með og drögumst
afturúr. Við leitum ekki ann-
að eftir innblæstri.
Hörður: Hver segir að við
fylgjumst ekki með?
Jón: Þetta sem sagt var um,
að við hefðum enga undirstöðu
að heiman, þegar við færum
til náms erlendis í arkítektúr,
minnir mig á fyrsta fyrirlest-
urinn hjá mínum bezta próf-
essor, Arne heitnum Kosmo,
þvi hann sagði eitthvað á þessa
leið: „Krakkar mínir, ef eitt-
hvert ykkar heldur, að það viti
eitthvað um arkítektúr, þá er
bezt að gleyma því. Forsenda
þess að geta lært nokkurn
skapaðan hlut hjá mér er sú,
að þið hafið kastað fyrir borð
öllu sem þið hafið ímyndað
ykkur, að þið kynnuð.“
Gylfi: Það er athyglisvert, að
við höfum tekið auglýsinga-
deildina í Myndlista- og hand-
íðaskólanum sem dæmi um á-
kveðnar framfarir i sjónmennt
eða hvað við eigum að kalla
það. Þetta er vitaskuld nátengt
því, að í þessu þjóðfélagi er það
auglýsingin sem vex og dafnar,
ekki skapandi myndlist í þeim
gamla og góða skilningi, hvorki
i málverki, höggmyndalist né
húsagerð, heldur einungis aug-
lýsingin.
Hörður: Það eru auðvitað fleiri
deildir sem við viljum setja á
stofn í Myndlista- og handiða-
skólanum. En afþví minnzt var
á Hallgrímskirkju hér áðan, þá
vil ég líta á hana sem tákn þess
ástands og þeirra viðhorfa sem
þið speglið. Það er þetta and-
lega tómarúm. Það er hvorki
til fortíð né framtíð. Ég er ekki
að segja, að þið túlkið þessi
viðhorf, en þið speglið þau.
Þeir sem dá Hallgrímskirkju
eru fullkomlega sannfærðir um,
að á íslandi sé ekki til nein
hefð í byggingarlist, og þeir
eru sömuleiðis sannfærðir um,
að allur módernismi sé tómt
píp.
Jón: Til að tengja saman bæði
þetta og skólann og vegarnest-
ið álít ég, að hollasta vegar-
nesti hverjum ungum pilti eða
stúlku, sem fer utan til að
nema arkítektúr, væri að hafa
alizt upp við góðan arkítektúr
í heimahögum, þannig að hann
hefði öðlazt formskyn og feg-
urðarskyn í réttu umhverfi. Ég
er líka sammála Stefáni um,
að hollara sé að nema erlendis,
vegna þess að þar lærir mað-
ur að táka rétt mið af hlutun-
um hér heima jafnframt því
sem maður kynnist nýjum
straumum og stefnum.
Nonnahús á Akureyri, reist í hyrjun 19. aldar, sýnir sterk dönsk áhrif.
Eitt hinna innfluttu norsku húsa, reist í Reykjavík áriö 1899, nú Þing-
holtsstrœti 29.
Hörður: Ég er sammála því
sem Jón segir um vegarnestið.
En þegar til er góður arkítektúr
í Reykjavík og aldrei er talað
um hann, hvað þá að hann sé
sýndur upprennandi arkítekt-
um, þá er það vegna þess að
ekki er til í landinu nein stofn-
un sem sinnir þessari fræðslu.
Jón: Ég er hjartanlega sam-
mála ykkur um það, að um-
ræðuvettvang fyrir arkitektúr
og myndlist yfirleitt vantar til-
finnanlega hér á landi. Ann-
arsvegar vantar fasta stofnun
og ekki síður þann vettvang
sem sjónvarpið ætti að vera,
en það er rekið einsog hljóð-
varpið áður en það tók sig á.
Sjónvarpið virðist hafa komið
sér upp óslítanlegum barns-
skóm.
Stefán: Ef við hugleiðum á-
stæðurnar til þess, að auglýs-
ingadeild Myndlista- og hand-
íðaskólans er jafnblómleg og
raun ber vitni, þá er það fyrst
og fremst vegna þess að þar
eru duglegir menn að verki, en
einnig vegna þess að þetta er
sennilega öruggasta námsleið-
in fyrir þá sem vilja fá eitt-
hvað að gera að námi loknu.
Þið sem vinnið við skólann
hljótið að vita það, að þið
beinið góðu fólki inná þessa
braut.
Hörður: Nei, það ræður því
alveg sjálft. Ég vil hinsvegar
taka skýrt fram, að ég er ekki
að prédika innilokun. Við Gísli
höfum báðir áhyggjur af því,
að fólk fari beint úr auglýs-
ingadeildinni til vinnu á teikni-
stofum i stað þess að fara utan
til framhaldsnáms.
Gísli: Það vantar einhverja
festu eða rót. Jón var að tala
um það áðan, að ekki væru til
starfskraftar eða það væri ekki
hægt að fá þá góðu menn sem
við eigum til að vinna að
kennslu. Þetta held ég að sé
rangt.
Guðrún: Það er hægt að fá
starfskrafta til ákveðinna
verkefna. Það er til dæmis
hægt að fá allar þessar fínu
31