Samvinnan - 01.02.1977, Qupperneq 12

Flest þessi verkefni í þágu Sambandsfélaganna og
samvinnufólksins leysir Sambandið beint sjálft. Önn-
ur eru þannig vaxin, að nauðsynlegt hefur þótt, að
Sambandið gengist fyrir því að leysa þau í samstarfi
við aðra í sérstökum félögum. Hafa þá kaupfélögin
oft komið til og stundum aðrir aðilar. Þessi félög eiga
það sammerkt, að þau starfa í þágu samvinnufélag-
anna og samvinnumanna og í nógu nánum tengslwm
við Sambandið til að það sé tryggt.
Það má fullyrða, að viðskipta- og þjónustustörf
samvinnuhreyfingarinnar liafa reynzt farsæll og áhrifa-
mikill þáttur í lífskjarabaráttu almennings á Islandi,
í sókn þjóðarinnar úr örbirgð og fátœkt til bjargálna.
Þar sem samvinnan nýtur sín bezt, búa lslendingar
við minni dreifingar- og þjónustukostnað en margir
aðrir, þótt búast mætti við því gagnstœða vegna erf-
iðra staðhátta.
Engum liugsandi manni dylst, að samvinnufélógin
hafa orðið undirstaða mikilla framfara í öllum byggð-
arlögum landsins og víða styrkustu stoðir liéraðanna
og afkomu almennings.
1 mörgum byggðarlögum hafa samvinnufélögin ver-
ið sú kjölfesta, sem aldrei liefur haggazt, á liverju sem
oltið hefur. A þetta við um ýmis þau byggðarlög, sem
mest leggja í þá undirstöðu, sem þjóðin byggir á, land-
búnað, sjávarútveg og iðnað.
Þá hefur Sambandið haft með höndum iðnaðar-
framkvæmdir, sem œtlað er að stuðla að nýtingu ís-
lenzkra hráefna, fjölbreytni í atvinnulífi þjóðarinnar
og traustum þjóðarbúskap. Er þá haft i huga, að þœr
framkvæmdir miði. einnig að stuðningi við eðlilegt
byggðajafnvœgi í landinu.
Það leiðir af því, sem samvinnuhreyfingunni er ætlað
að leysa af hendi, að hún verður stór í sniðum, ef
sœmilega telcst til, og Sambandið stór stofnun, þar
sem það leggur sig fram um að koma því í verk, sem
því ber að annast fyrir Sambandsfélögin og samvinnu-
menn.
Sambandið tekur þátt í alþjóðlegu samvinnustarfi.
Hefur verið í Alþjóðasambandi samvinnumanna síðan
1927. Þau samtök vinna m. a. að aðstoð við þróunar-
löndin af liálfu samvinnumanna. 1 Norræna samvinnu-
sambandinu hefur Sambandið starfað síðan 19Jj9. Þar
fara m. a. fram sameiginleg innkaup á ýmsum vörum
fyrir samvinnusamböndin á Norðurlöndum.
Sambandsfélögin og Sambandið starfa á lýðræðis-
grundvelli. Það er látlaust viðfangsefni samvinnu-
lireyfingarinnar að tryggja tengsl félagsmanna hennar
við fyrirtœkin og kjórna og ráðna stjórnendur þeirra.
Þarna kemur til frœðslustarfsemi, fréttaþjónusta, fé-
lagslíf og fundahöld af mörgu tagi. I kaupfélögunum
eru það deildafundir, aðalfundir og víða rnargs konar
aðrir fundir um einstök verkefni. Sambandsfélögin
mynda Sambandið og kjósa fulltrúa til aðalfundar
þess, sem kýs stjórn Sambandsbis. Aðalfundurinn er
fjölmennur og fer með æðsta valdið.
1 Sambandinu eru fundahöld tíð. Koma þar til
stjómarfundir, framkvæmdastjórnarfundir og sameig-
inlegir fundir stjórnar og framkvœmdastjórnar. Kaup-
félagsstjórafundur er lialdinn árlega með mörgum
starfsmönnum Sambandsins til þess að ráðgast um
reksturinn og samrœma störfin. Þá má nefna funda-
höld um sérverlcefni Búvörudeildar og Sjávarafurða-
deildar með fulltrúum þeirra Sambandsfélaga, sem
hafa með höndum verkun og sölu landbúnaðar- og
sjávarafurða og fleira kemur til, fundir og ráðstefnur.
Nýlega hefur sá háttur verið upp tekinn, að tveir full-
trúar kjömir af starfsfólki Sambandsins eiga setu á
stjórnarfundum með málfrelsi og tillögurétti.
Lýðrœðið stendur föstum fótum í samvinnulireyf-
ingunni. Það breytir eklci því, að framkvœmd þess er
vandasöm þar eins og annars staðar og vinnuaðferðir
þurfa sífellt endurskoðunar við. Þátttaka í sjálfu fé-
lagsstarfi samvinnuhreyfingarinnar þyrfti að eflast, og
heppilegustu leiðirnar þarf að finna til þess að treysta
félagsböndin í samvinnuhreyfingunni og sem nánast
samband stjórnenda og félagsmanna.
Þetta er samvinnumönnum ríkt í huga, og einmitt
þess vegna verða félags- og frœðslumál aðalmál Sam-
bandsins í vor.
Nú á sjötíu og fimm ára afmœli Sambandsins er
þess gott að minnast, að margt hefur vel lánazt og að
Sambandið er traust stofnun, sem mikils má af vænta
til stuðnings heilbrigðu samvinnustarfi. Þetta kemur
sér vel, því að mörg verkefni eru óleyst framundan,
sem si?ma þarf. Þess er ekki síður gott að mhmast, að
samvinnuhreyfingin er nú orðin ein styrkasta stoðin
í íslenzkum þjóðarbúskap og augljóst að hún hefur
miklu hlutverki að gegna í látlausri baráttu þjóðar-
innar fyrir efnahagslegu og atvmnulegu sjálfstœði og
viðunandi lífskjörum.
Þessu riti er œtlað að gefa 7iokkurt yfirlit um það
se7n gert liefur verið — og jafnfrmnt ætti að mega
vænta þess, að þœr upplýsingar, sem það færir um
samvimiustarfið og árangur þess, verði mÖ7inum hvatn-
ing til þess að notfæra sér úrrœði samvinnu og sam-
hjálpar við laus^i vandasamra verkefna á sem flestum
sviðum þjóðlífsins.
8